Glejaki to nie pojedyncze nowotwory, lecz zróżnicowana grupa dotycząca ośrodkowego układu nerwowego wywodząca się z komórek glejowych. Poszczególne postacie tych nowotworów różnią się między sobą rodzajem komórek, z których się rozwijają oraz stopniem agresywności. Szacuje się, że glejaki stanowią od 30 do 40% wszystkich guzów wewnątrzczaszkowych.
Przyczyny glejaków
Glejaki wywodzą się z neurogleju, czyli tkanki glejowej budującej zrąb mózgu. Glej stanowi podporę dla neurocytów, pełni także funkcję odżywczą i ochronną. Niestety do tej pory nie określono przyczyny rozwoju takich zmian nowotworowych. Wyróżniono jedynie czynniki ryzyka, które mogą (choć nie muszą) zwiększać podatność organizmu na wystąpienie raka. Są to między innymi:
- promieniowanie jonizujące;
- obciążenie rodzinne;
- zespoły genetyczne.
Nowotwory astrocytarne
Zalicza się je do najczęstszych pierwotnych nowotworów mózgu, gdyż stanowi aż 50% przypadków. Wyróżnia się tu następujące rodzaje glejaków:
- wielopostaciowy – wykazuje największą złośliwość i występuje najczęściej, zwłaszcza u ludzi starszych. W części przypadków rozwija się na podłożu istniejącego wcześniej rozlanego gwiaździaka. Rokowania są złe, lecz mimo tego większość pacjentów decyduje się na chemioterapię, która może nieco przedłużyć życie. Bez podjęcia jakiegokolwiek leczenia 95% chorych umiera w ciągu 3 miesięcy;
- gwiaździak włókienkowy – występuje zwykle u osób młodych i często wraz z upływem czasu przekształca się do glejaka wielopostaciowego. Czas przeżycia pacjenta uwarunkowany jest przede wszystkim lokalizacją nowotworu. Średnia przeżycia wynosi 7 lat;
- gwiaździak włosowatokomórkowy – to łagodny i ograniczony glejak szeregu astrocytarnego. Zwykle rozwija się u dzieci i młodych dorosłych.
Pozostałe rodzaje
Dodatkowo wyróżnia się jeszcze:
- nowotwory gleju skąpowypustkowego – skąpodrzewiak, czyli naciekający nowotwór występujący typowo u młodych dorosłych w półkulach mózgu. Rozwija się z oligodendrocytów;
- nowotwory gleju wyściółkowego – wyściółczak, czyli nowotwór rozwijający się najczęściej u dzieci i młodych dorosłych podnamiotowo (okolica czwartej komory);
- rdzeniak – drobnokomórkowy nowotwór dziecięcy pochodzenia zarodkowego lokalizujący się w móżdżku. To najczęściej występujący nowotwór mózgu u dzieci.
Wyróżnia się także glejaki mieszane, które stanowią połączenie gwiaździaków i skąpodrzewiaków. Stanowią około 1% wszystkich nowotworów mózgu.
Złośliwość glejaków
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) wyróżnia 4 stopnie złośliwości glejaków – od łagodnych (I stopień) do najbardziej złośliwych (IV stopień). Im wolniej guz rośnie i im bardziej jego komórki są podobne do pierwotnych, z których się wywodzi, tym niższy stopień złośliwości nowotworu. Glejaki łagodne charakteryzują się zatem powolnym wzrostem i mogą być z powodzeniem usunięte operacyjnie. Rokowania są w tym przypadku najlepsze.
Objawy
Glejaki rozpoznawane są najczęściej w momencie wystąpienia objawów ogólnych takich jak:
- ból głowy;
- nudności i wymioty;
- zaburzenia pamięci;
- osłabienie sprawności umysłowej;
- uogólnione napady padaczkowe.
lub/oraz objawów ogniskowych charakterystycznych dla poszczególnych rodzajów glejaka i jego lokalizacji:
- zaburzenia czucia, niedowłady;
- zaburzenia wzroku, słuchu czy mowy;
- objawy móżdżkowe.
Często pacjent zgłasza się w pierwszej kolejności do lekarza rodzinnego, który zaleca wizytę u specjalisty lub zleci dalsze badania. W przypadku glejaków najistotniejszy jest jednak czas trwania diagnozy. Im szybciej rozpoznany nowotwór, tym lepsze rokowania. Niekiedy glejak rozpoznawany jest w przypadku diagnozy innych chorób.
Glejaki – leczenie
W przypadku glejaka najlepszym rozwiązaniem, najbardziej wpływającym na przeżycie pacjenta jest chirurgiczne usunięcie guza, do czego należy dążyć. W przypadku braku takiej możliwości stosuje się chemioterapię i radioterapię, jednak mimo tego rokowania są na ogół złe. Szacuje się bowiem, że w najlepszym razie jedynie 5% chorych przeżywa do 3 lat od momentu rozpoznania.
Niezwykle ważne są również regularne wizyty kontrolne, nawet jeśli glejak był łagodny i bardzo szybko go usunięto. To istotne, ponieważ niektóre postacie glejaków wykazują tendencję do wznowienia wraz z upływem czasu.
Bibliografia
- Okła K., Wawruszak A., Bilska S., Glejaki – epidemiologia, klasyfikacja i etiologia, Review and Research on Cancer Treatment, 1/2015.
- Jassem J., Kordek R., Onkologia. Podręcznik dla studentów i lekarzy, Wydawnictwo Via Medica, Gdańsk 2019.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
|
Chlorella z rozerwaną ścianą komórkową
Chlorella to alga słodkowodna, która wspomaga naturalne procesy organizmu w oczyszczaniu z toksyn. Oprócz witamin i minerałów, zawiera m.in. CGF (czynnik wzrostu Chlorelli), który przyspiesza regenerację tkanek, podział i wzrost komórek. Zobacz więcej... |
