Reedukacja w fizjoterapii może obejmować przywrócenie utraconych umiejętności ruchowych oraz utraconej bądź upośledzonej sprawności fizycznej. Zwyczajowo określenie to odnoszono do przywracania czynności mięśni (reedukacja mięśniowa). Pojęcie reedukacji pochodzi od łacińskich słów oznaczających dosłownie wykształcenie, kształcenie i naukę. Oznacza ponowne nauczanie osoby, która z określonych powodów utraciła posiadane wcześniej umiejętności.
Reedukacja w fizjoterapii
U podłoża postępowania określonego mianem reedukacji leży określenie istoty stwierdzanych zaburzeń, sprecyzowanie i nakreślanie planu postępowania. W efekcie jest to dobór odpowiednich środków i metod postępowania.
Reedukacja nerwowo-mięśniowa
Podczas reedukacji osłabionych mięśni (zwłaszcza, gdy ich siła jest bardzo mała), często stosuje się dodatkowe sposoby ich pobudzania oparte na stymulacji proprio- i eksteroceptywnej. Sposoby te nasilają aferentację, a tym samym wzmacniają pobudzenie mięśni wpływając na siłę ich skurczu.
Zobacz również: Propriocepcja – dlaczego jest tak ważna w fizjoterapii.
Podstawowym czynnikiem jest powtarzana aktywizacja określonych mięśni. Występuje ona zawsze w reedukacji nerwowo-mięśniowej, jednakże różna bywa droga uzyskania tej aktywności i jej stopień. Obie rzeczy wiążą się ze stanem pacjenta. Jeśli chodzi o sposób, można mówić o skurczu czynnym lub prowokowanym.
Drugim elementem jest współpraca ze strony usprawnianego. W zależności od jego stanu wyróżnia się pełną aktywność (ruchy czynne) lub tylko pomaganie polegające na napinaniu mięśni bądź usiłowanie wykonania napięcia.
Kolejnym elementem jest konieczność unikania niekorzystnych dla reedukacji zjawisk. To bardzo ważne, ponieważ zły ruch jest bardziej szkodliwy od całkowitego bezruchu.
Pozostałe zagadnienia nie stanowią już stałych elementów reedukacji nerwowo-mięśniowej, lecz mają w niej miejsce w zależności od potrzeb. Do najważniejszych należą:
- utrzymywanie lub przywracanie pamięci ruchowej;
- torowanie drogi dla bodźców ruchowych;
- hamowanie niepożądanych odruchów lub współruchów;
- ułatwianie ruchów.
Droga reedukacji może być różna, gdyż może opierać się na ruchach globalnych, w których bierze udział również osłabiony mięsień. Jednak z reguły jest on wyręczany przez mięśnie mocniejsze. W związku z tym częściej fizjoterapeuta zajmuje się w pierwszej kolejności osłabianym mięśniem. Dąży do wzmacniania go poprzez stosowanie odpowiednich ćwiczeń i eliminację udziału mięśni współdziałających.
Metody reedukacji nerwowo-mięśniowej
W reedukacji pojedynczych mięśni przeważa metoda analityczna. Z kolei w odtwarzaniu całych aktów ruchowych częściej stosuje się metodę mieszaną. W zasadzie dąży się do tego, aby od razu odtworzyć cały ruch według określonego wzorca (metoda syntetyczna). Dopiero jeśli występują jakieś przeszkody w postaci niewłaściwego funkcjonowania mięśnia kładzie się akcent na jego reedukację.
Do najbardziej popularnej techniki reedukacji nerwowo-mięśniowej należy metoda PNF, czyli proprioceptywne torowanie nerwowo-mięśniowe. Ruchy stosowane w niej są zgodne z naturalną pracą mięśni i stawów, a każdy odbywa się w trzech płaszczyznach. W rezultacie wielokrotne powtarzanie ruchu może spowodować utworzenie nowego wzorca ruchowego, czyli przywrócić przewodnictwo nerwowe w uszkodzonym obszarze.
Do zalet metody PNF należą między innymi:
- niewielkie wymagania sprzętowe;
- bezbolesność doznań i wysoki poziom bezpieczeństwa terapii;
- możliwość pracy z pacjentem na każdym poziomie dysfunkcji;
- znaczna efektywność prowadzonej terapii.
Podsumowanie
Reedukacja w fizjoterapii jest bardzo często stosowana, ponieważ przywraca prawidłowe wzorce ruchowe po różnego rodzaju uszkodzeniach. Szerzej pisząc, można ją stosować w wyniku:
- utraty pamięci ruchowej;
- zaburzeń obrazu ruchu;
- nieprawidłowych nawyków ruchowych;
- upośledzenia współdziałania mięśni.
Regularna i odpowiednio, indywidualnie prowadzona reedukacja jest w stanie przywrócić prawidłowe wzorce ruchu oraz znacznie poprawić jakość życia wielu pacjentów.
Bibliografia
- Nowotny J., Podstawy Fizjoterapii, Tom 2., Wydawnictwo Kasper, Kraków 2004.
Polecane produkty:
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
