Cytokininy to związki organiczne powszechnie występujące w świecie roślin. Stanowią jedną z głównych grup hormonów roślinnych stymulujących procesy anaboliczne oraz wzrost i podziały komórek. Nie należy mylić cytokinin z cytokinami, które stanowią białka pobudzające inne komórki układu immunologicznego do określonych, pożądanych reakcji.
Cytokininy – budowa
Naturalnie występujące cytokininy stanowią pochodne zasady purynowej adeniny, przy czym do grupy aminowej dołącza się łańcuch alkilowy lub grupa arylowa. W roślinach powszechnie występują cytokininy z podstawnikami alifatycznymi, głównie zeatyna i dihydrozeatyna. Rzadziej spotyka się cytokininy z aromatycznym podstawnikiem benzylowym. Najbardziej poznanym związkiem tej grupy jest kinetyna, której czynność została dokładniej omówiona poniżej.
Białka receptorowe
Białka wiążące cytokininy umiejscowione są przede wszystkim na błonach tylakoidów komórek roślinnych oraz we frakcji mikrosomalnej. W momencie związania się cytokininy z określonym białkiem dochodzi do inicjacji określonej odpowiedzi fizjologicznej komórki.
Cytokininy – synteza
Cytokininy produkują różnego rodzaju tkanki twórcze, jednak do głównych miejsc ich syntezy należą:
- merystemy wierzchołkowe systemu korzeniowego;
- młode owoce i nasiona w okresie intensywnego wzrostu;
- tkanka kalusowa.
Biosynteza omawianych związków nie została jednak do końca poznana. Sugeruje się, że może ona odbywać się za pośrednictwem dwóch szlaków. Pierwszy z nich polega na degradacji tRNA czego efektem jest uwolnienie cytokin adeninowych, z kolei drugi obejmuje oksydacyjną degradację DNA.
Dodatkowo nadmiar cytokinin w komórce zostaje szybko usunięty dzięki aktywności oksydazy cytokininowej.
Właściwości cytokinin
Podstawową, najbardziej poznaną funkcją cytokinin jest stymulacja podziałów komórkowych roślin naczyniowych, glonów, bakterii i grzybów. Ponadto wywierają one znaczący wpływ na wiele procesów przeważnie o charakterze anabolicznym – najczęściej chodzi o kariokinezę.
Sugeruje się, że cytokininy:
- przyspieszają właściwe odczytywanie kodonów zlokalizowanych na mRNA;
- stymulują proces translacji – przede wszystkim w fazie inicjacji oraz elongacji;
- zwiększają aktywność translacyjną rybosomów i polisomów;
- pośrednio wpływają na zwiększenie ilości różnego rodzaju białek w komórce, między innymi enzymatycznych i transportujących;
- przyspieszają proces aktywnego transportu metabolitów przez błony komórkowe;
- pośrednio wpływają na zwiększenie ilości składników mineralnych w komórce;
- pobudzają przekształcanie proplastydów w chloroplasty;
- hamują procesy oksydacyjne;
- przyspieszają regenerację komórki.
Jak wspomniano wcześniej, najbardziej poznanym związkiem należącym do cytokinin jest kinetyna. Indukuje ona syntezę enzymów reperacyjnych, które bezpośrednio angażują się w eliminację reaktywnych form tlenu oraz chronią przez rozwojem nadmiernego stresu oksydacyjnego. Ponadto wykazuje zdolność tworzenia z jonami miedzi kompleksowych związków. Uznaje się ją za jeden z silniejszych inhibitorów procesów oksydacji i glikozylacji białek oraz kwasów nukleinowych.
Można zatem podsumować, że cytokininy z całą pewnością są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania komórek roślinnych.
Zobacz również: Katabolizm.
Polecane produkty:
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Jabłońska-Trypuć A., Czerpak R., Cytokininy, ich aktywność biochemiczna w procesach podziałów, starzenia się i apoptozy komórek ludzkich i zwierzęcych, Postępy Biologii Komórki, 1/2009.
- Czerpak R., Piotrowska A., Cytokininy, ich struktura, metabolizm i aktywność biologiczna, Problemy Nauk Biologicznych, 2-3/2003.
