Objawy dyspeptyczne (dyspepsja) to grupa dolegliwości obejmujących ból lub dyskomfort w nadbrzuszu środkowym. Dyspepsja występuje bardzo często, ponieważ blisko 20% populacji miewa okresowo objawy dyspeptyczne. W niektórych krajach odsetek ten dochodzi nawet do 30%.
Przyczyny
Przyczyn objawów dyspeptycznych może być wiele. Najczęściej jednak wyróżnia się:
- zwiększone wydzielanie kwasu solnego w żołądku połączone z nadmierną wrażliwością błony śluzowej na kwas, zwłaszcza w dwunastnicy;
- zaburzenia motoryczne górnego odcinka przewodu pokarmowego, polegające na opóźnionym opróżnianiu żołądka lub refluksie dwunastniczo-żołądkowym;
- nadmierną reakcję trzewną na objętość pokarmu, jego konsystencję lub temperaturę.
Również pewne cechu osobowości neurotycznej mogą się wiązać z dyspepsją czynnościową, ale ich rzeczywiste znaczenie pozostaje niejasne. Z kolei koncepcja, że zakażenie H. Pylori i spowodowany przez nią stan zapalny błon śluzowych żołądka mogą być przyczyną dyspepsji, nadal budzi kontrowersję.
Objawy dyspeptyczne mogą wystąpić w przebiegu różnych chorób, w tym:
- wrzodowej żołądka i dwunastnicy;
- refluksowej przełyku;
- nowotworów przełyku i żołądka;
- schorzeń trzustki.
Także przewlekłe stosowanie niektórych leków może przyczynić się do ich wystąpienia. Głównie chodzi o kortykosteroidy, bisfosfoniany i NLPZ. Jeśli zaburzenia pojawiają się przy braku zmian strukturalnych i biochemicznych, określa się je mianem dyspepsji czynnościowej.
Objawy dyspeptyczne
Ze względu na dominujące objawy dyspepsję dzieli się na 2 podstawowe typy. Są to dyspepsje typu:
- wrzodowego – manifestuje się głównie dolegliwościami bólowymi w nadbrzuszu;
- motorycznego – dominują inne, nieprzyjemne objawy, które nie mają charakteru bólowego. Lokalizują się w górnej części brzucha, niekiedy jako uczucie pełności w nadbrzuszu (nawet jeśli posiłek nie był obfity lub w ogóle nie został spożyty), wczesne uczucie sytości (np. po zjedzeniu kilku łyżek zupy), wzdęcia lub nudności.
Niektórzy chorzy dopatrują się związku między występowaniem objawów dyspeptycznych, a rodzajem posiłków i porą ich spożywania. Dzieje się tak, ponieważ zazwyczaj dolegliwości pojawiają się wyłącznie w ciągu dnia, zaś niezwykle rzadko zaburzają sen nocny. Rytm wypróżnień jest zwykle prawidłowy, czego nie można stwierdzić u chorych z zespołem jelita drażliwego.
Diagnostyka
Dyspepsję czynnościową diagnozuje się na podstawie tzw. Kryteriów Rzymskich II. Dolegliwość rozpoznaje się, jeśli w ciągu ostatnich 12 miesięcy, przez więcej niż 12 tygodni, niekoniecznie kolejnych:
- występowała stała lub nawracająca dyspepsja (ból lub dyskomfort zlokalizowany w górnej części brzucha);
- nie ma dowodów na istnienie choroby organicznej (również w endoskopii górnego odcinka przewodu pokarmowego), która mogłaby powodować takie objawy;
- nie ma dowodów na to, że dyspepsja ustępuje wyłącznie po wypróżnieniu lub wiąże się ze zmianą częstotliwości wypróżnień lub wyglądu stolca (tzn. nie jest to zespół jelita drażliwego).
Dyspepsja – leczenie
Istnieje wiele metod leczenia, jednak żadna z nich nie jest wystarczająco skuteczna we wszystkich przypadkach. U 30-60% pacjentów stwierdza się korzystny efekt placebo. Sugeruje się modyfikację stylu życia, zaprzestanie palenia papierosów, spożywanie częstych lecz niezbyt obfitych posiłków i picie preparatów ziołowych, np. miętę, dziurawiec czy siemię lniane.
Wśród metod farmakologicznych wyróżnia się leki zmniejszające wydzielanie kwasu solnego, leki prokinetyczne oraz leki rozkurczowe, gdy dominuje ból. Jednocześnie warto przyjmować środki osłaniające błonę śluzową żołądka.
Skuteczna może się okazać psychoterapia, a ostatecznie stosowanie leków przeciwdepresyjnych. Zwłaszcza, gdy objawom dyspeptycznym towarzyszą wyraźne objawy nerwicy depresyjnej czy lękowej.
Należy mieć na uwadze, że u wielu pacjentów objawy dyspeptyczne utrzymują się przez całe życie. Leczenie może jednak w znacznym stopniu zmniejszyć ich nasilenie oraz częstość występowania. Dzięki odpowiednio dobranym środkom terapeutycznym objawy mogą nie wpływać w znacznym stopniu na jakość życia pacjentów.
Bibliografia
- Bartnik W., Dyspepsja – co nowego na Kongresie Digestive Disease Week w Chicago w 2011 roku, Gastroenterologia Kliniczna, 3/2011.
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, Tom I, Wydawnictwo Medycyna Praktyczna, Kraków 2009.
- Wojtkiewicz P., Stępień A., Chojnacki J., Zmiany czynności mioelektrycznej żołądka u osób z depresją i objawami dyspeptycznymi, Folia Medica Lodziensia, 1/2016.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
