Afty

Afty to częsta dolegliwość osób w każdym wieku i bez względu na wiek. Mianem tym określa się nadżerki lub owrzodzenia błony śluzowej jamy ustnej. Mogą być pojedyncze lub mnogie, jak również otoczone rąbkiem zapalnym. Posiadają różny kształt, jednak najczęściej są okrągłe lub owalne.

Charakterystyka aft

Afty zazwyczaj lokalizują się na nierogowaciejącej błonie śluzowej warg i policzków, dolnej powierzchni języka, podniebieniu miękkim lub łukach podniebiennych. Niekiedy mogą powstać również na dnie jamy ustnej. Ich wystąpienie poprzedza pojawienie się na około 1-2 dni wcześniej charakterystycznego uczucia mrowienia lub pieczenia (podobnie jak w przypadku powstawania opryszczki).

Afta objawia się jako czerwone lub białe plamki, rzadziej przyjmuje postać grudki czy pęcherzyka. Towarzyszy jej ból, szczególnie podczas dotykania zmiany lub spożywania pokarmów. Typowa jest również cykliczność występowania zmian na powierzchni błony śluzowej.

Afty – klasyfikacja

Wyróżnia się kilka postaci zmian aftowych:

• małe afty Mikulicza – bardzo bolesna zmiana ustępująca po około 2 tygodniach;
• duże afty Suttona – występują rzadko, jednak wykazują najcięższy przebieg. Mogą osiągać nawet 2 cm;
• afty opryszczkopodobne – goją się do 21 dni.

Niektórzy naukowcy i badacze wyróżniają także różne postacie aftoz, w tym zespół Behceta i zespół PFAPA.

Z czego wynikają afty?

Powstawanie aft wciąż nie zostało do końca wyjaśnione, choć wymienia się wiele czynników ryzyka czy procesów chorobowych, którym towarzyszy rozwój tych dolegliwości. Sugeruje się, że przyczyną może być upośledzenie:

• komórkowej odpowiedzi immunologicznej, np. wskutek defektu limfocytów T;
• nabytej humoralnej odpowiedzi immunologicznej, np. zwiększenie liczby komórek B;
• wrodzonej odpowiedzi immunologicznej – np. wskutek nadreaktywności neutrofili.

Sugeruje się również, że pewną rolę może odgrywać infekcja wirusowa: HIV, VZV, EBV. Teza nie została jednak potwierdzona, choć afty u osób z HIV pojawiają się częściej, a ich przebieg jest znacznie bardziej bolesny i dłuższy. Wykazano, że afty częściej pojawiają się u osób z:

• cukrzycą;
• chorobą Leśniowskiego-Crohna;
• wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego;
• celiakią.

Za czynnik sprzyjający powstawaniu wykwitu aftowego w jamie ustnej uznawany jest także miejscowy uraz, jako skutek źle wykonanych uzupełnień protetycznych i aparatów ortodontycznych, obecności startych i ostrych zębów, urazów zachodzących przykładowo podczas szczotkowania zębów. Zwiększoną częstotliwość rozwoju aft obserwuje się również u kobiet w fazie lutealnej, gdy miejsce ma podwyższony poziom progesteronu.

Leczenie aft

Leczenie musi obejmować nie tylko działanie miejscowe – celowaną likwidację aft, ale również postępowanie ogólnoustrojowe. Wybrane metody zależą również od rodzaju i wielkości występujących nadżerek. W pierwszej kolejności likwiduje się przyczynę aft. Jeśli jest to choroba ogólnoustrojowa, jak najszybciej należy podjąć jej terapię i doprowadzić do wyrównania. Jeśli pacjent jest zdrowy warto zwrócić uwagę na styl życia. Przy często występujących aftach należy:

• rzucić lub maksymalnie ograniczyć palenie papierosów;
• unikać stresu;
• zadbać o higienę jamy ustnej – dokładnie szczotkować zęby, wybrać się do dentysty na skaling i piaskowanie zębów, nitkować przestrzenie międzyzębowe;
• unikać alergizujących produktów spożywczych, natomiast sięgać po kolagen, koenzym Q10, witaminy (zwłaszcza C i z grupy B), NNKT oraz minerały.

Leczenie miejscowe obejmuje aplikację maści i preparatów o działaniu przeciwbólowym, przeciwzapalnym, przyspieszającym gojenie. Najczęściej stosuje się płukanki i żele, choć coraz popularniejsze stają się specjalne pasty do zębów. Skuteczność takich środków pozostawia jednak wiele do życzenia – znacznie lepszym rozwiązaniem jest leczenie podstawowe.

Jednak ze względu na niejasną etiologię, schorzenie leczone jest głównie objawowo, zarówno miejscowo jak i ogólnie. Najważniejszym celem terapii jest redukcja natężenia bólu oraz skrócenie czasu trwania zmian. Zadaniem drugorzędnym pozostaje zmniejszenie częstości jego wystąpienia, nasilenia oraz utrzymania remisji.

Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Krawiecka E., Występowanie nawracającego aftowego zapalenia jamy ustnej w aspekcie chorób ogólnoustrojowych oraz niedoborów żelaza, witaminy B12 i witaminy D, Poznań 2017.
2. Antoniv R., Lipska W., Kęsek B., Lipski M., Gałecka-Wanatowicz D., Chomyszyn-Gajewska M., Afty nawracające – przegląd piśmiennictwa, Nowa Stomatologia, 3/2014.
3. Tyszkiewicz I., Kozłowski Z., Współczesne poglądy na temat leczenia aft nawracających – przegląd piśmiennictwa, Dental Forum, 1/2015.