Warto wiedzieć jakie jest prawidłowe tętno oraz co je warunkuje, aby móc regularnie kontrolować, czy nie rozwijają się schorzenia m.in. układu sercowo-naczyniowego. Tętno jest falistym ruchem naczyń zależnym od skurczów mięśnia sercowego oraz elastyczności ścian tych naczyń. Wyróżniamy tętno tętnicze oraz tętno żylne.
Jakie jest prawidłowe tętno?
Prawidłowe tętno w stanie spoczynku zależy między innymi od płci oraz wieku. Za optymalną wartość wśród osób dorosłych uznaje się 70 uderzeń na minutę, przy czym u osób starszych wartość ta maleje do 60 uderzeń na minutę.
Im osoba młodsza, tym tętno prawidłowe zwiększa swój zakres. Przykładowo, wśród młodzieży prawidłowe tętno wynosi około 85 uderzeń na minutę, a u niemowląt może dochodzić nawet do 150 uderzeń na minutę.
Tętno po intensywnym wysiłku fizycznym może dojść nawet do 200 uderzeń na minutę. U osób trenujących regularnie po zakończeniu treningu puls szybko się normuje.
Badanie tętna
Zwykle pomiaru dokonuje się na naczyniu powierzchownym, najczęściej na tętnicy promieniowej. Badaniem palpacyjnym równie dobrze można ocenić tętno na tętnicach:
- szyjnej zewnętrznej;
- ramiennej;
- udowej;
- podkolanowej;
- skroniowej.
Metodyka badania jest stosunkowo prosta. Należy ucisnąć tętnicę w miejscu, w którym biegnie bezpośrednio pod skórą. Wykorzystuje się do tego opuszki dwóch palców – drugiego i trzeciego. Następnie wystarczy policzyć ilość uderzeń w ciągu 15 sekund i wynik pomnożyć razy 4. Uzyskana wartość będzie tętnem.
Podczas pierwszego badania zaleca się pomiar uderzeń przez równe 60 sekund, aby wykluczyć ewentualne zaburzenia pracy serca. Jest to ważne, ponieważ często odchylenia od normy pojawiają się po 20-40 sekundach, czego nie wykryje się badając tętno tylko przez 15 sekund.
Nie należy badać tętna po intensywnym wysiłku fizycznym lub silnych przeżyciach emocjonalnych, ponieważ wynik będzie wówczas obarczony błędem.
Tętno tętnicze
Jako prawidłową przyjmuje się częstość rytmu w zakresie 60-90/min. Bradykardia może być zjawiskiem fizjologicznym, może też być wynikiem bloku przedsionkowo-komorowego lub zaburzeń rytmu o różnej etiologii. Z kolei spoczynkowa tachykardia może występować w wyniku przyspieszenia rytmu zatokowego.
Ocena obecności i symetrii tętna na tętnicach promieniowych, szyjnych, udowych, grzbietowych stopy i piszczelowych tylnych pozwala wykryć istotne zaburzenia przepływu spowodowane miażdżycą, zarostowym zapaleniem, zatorem, rozwarstwieniem lub nietypowym przebiegiem tętnic.
Spośród licznych odmian tętna największe znaczenie praktyczne ma tętno:
- wysokie i chybkie – występujące w istotnej niedomykalności aorty i zespołach krążenia hiperkinetycznego;
- nitkowate – występujące w zespołach małej objętości minutowej;
- naprzemienne – występujące zazwyczaj w zaawansowanej niewydolności serca;
- paradoksalne – może występować u niektórych chorych z zaciskającym zapaleniem osierdzia lub kardiomiopatią rozstrzeniową.
Tętno żylne
Ocenę żył szyjnych przeprowadza się w pozycji leżącej, przy uniesieniu tułowia pod kątem 40-45 stopni. Tętno szyjne można łatwo odróżnić od tętna tętniczego kierując się czterema poniższymi cechami:
- W tętnie żylnym można zwykle wyróżnić co najmniej 2 wypełnienia naczynia na 1 cykl serca.
- W warunkach fizjologicznych w okresie skurczu dochodzi do opróżnienia żył szyjnych (ujemne tętno żylne).
- Podczas wdechu wypełnienie żył szyjnych maleje, a podczas wydechu ulega zwiększeniu.
- Mały ucisk naczynia poniżej miejsca tętnienia powoduje zanik tętnienia żylnego.
Znaczenie praktyczne mają następujące zmiany tętna żylnego:
- dodatnie – sytuacja, gdy w okresie skurczu obserwuje się wypełnienie żył szyjnych;
- z dominującą falą a – zjawisko przemawia za obecnością rozkojarzenia przedsionkowo-komorowego. Pojawia się, gdy skurcz komory i przedsionka występują równocześnie;
- z dominującym spływem x lub y – charakterystyczne dla zaciskającego zapalenia osierdzia.
Bibliografia
- Mandecki T., Kardiologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005.
- Molisz A., Faściszewska M., Wożakowska-Kapłon B. (i inni), Prędkość fali tętna – wartości referencyjne i zastosowanie, Folia Cardiologica, 4/2015.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
