Objętość wyrzutowa serca stanowi różnicę między całkowitą objętością krwi w komórkach po ich pełnym wypełnieniu, a ilością krwi pozostałą w komorach po skurczu komorowym. W terminologii medycznej często opisuje się ją jako frakcję wyrzutową serca, czyli objętość wyrzutową wyrażaną w postaci procentowej objętości końcoworozkurczowej. Podsumowując można zatem powiedzieć, że objętość wyrzutowa serca (SV) określa ilość krwi, jaką jedna komora tłoczy do tętnic podczas jednego skurczu.
Objętość wyrzutowa serca – charakterystyka
Do głównych parametrów hemodynamicznych, jednocześnie najważniejszych w sporcie oraz pod względem klinicznym, należą:
- pojemność minutowa serca (CO);
- objętość wyrzutowa serca (SV);
- częstość pracy serca (HR);
- opór naczyń obwodowych (SVR).
SV=EDV-ESV, przy czym EDV odnosi się do objętości końcoworozkurczowej, a ESV stanowi objętość końcowoskurczową.
W momencie intensywnych ćwiczeń fizycznych objętość wyrzutowa serca wzrasta liniowo do intensywności na poziomie 40-60% maksymalnego zużycia tlenu. Następnie stabilizuje się.
Podczas aktywności fizycznej dynamiczne skurcze mięśni szkieletowych oraz skurcz naczyń krwionośnych przy udziale układu współczulnego ułatwiają powrót żylny krwi i wypełnienie komór. Dodatkowo rozciąganie włókien mięśniowych (miocytów) oraz stymulacja ze strony współczulnego układu nerwowego zwiększają amplitudę skurczowo-rozkurczową i stopień wypełnienia komór.
Większy stopień wypełniania i opróżniania komór serca prowadzi do zwiększenia objętości wyrzutowej serca podczas ćwiczeń aerobowych. Jednocześnie nie ma jednoznacznych dowodów wskazujących na to, że zmniejszenie objętości wyrzutowej postępuje wraz ze starzeniem.
Objętość wyrzutowa serca u dorosłego mężczyzny przebywającego w pozycji spoczynkowej wynosi około 70-75 ml.
Okres starości
W zaawansowanym wieku (powyżej 80 roku życia) frakcja wyrzutowa podczas maksymalnego wysiłku fizycznego faktycznie wydaje się być mniejsza. Dzieje się tak, ponieważ wszelkie procesy patologiczne wpływające na zmniejszenie napełniania lub opróżniania komór powodują zmniejszenie objętości wyrzutowej.
Przy mniejszej ilości krwi napełniającej komory istnieje mniejsza objętość do wypompowania oraz zmniejsza się obciążenie wstępne serca. Napełnianie z kolei zmniejsza się wówczas, gdy występuje problem mechaniczny, np. miopatia przerostowa, dysfunkcja zastawek czy zwłóknienie mięśnia sercowego. Jest również osłabione wtedy, gdy powrót żylny zostaje ograniczony, najczęściej z powodu utraty aktywnej pompy mięśni szkieletowych lub zaburzeń funkcji układu autonomicznego (np. długotrwałe unieruchomienie w łóżku).
Opróżnianie komór zmniejsza się gdy kurczliwość mięśnia sercowego jest zaburzona, np. w wyniku zawału lub gdy ciśnienie jest zbyt wysokie.
Wszystkie te problemy wiążą się z przewlekłą niewydolnością serca, która jest główną przyczyną niepełnosprawności wśród osób starszych. Tym samym często stanowią przyczynę upośledzenia wydolności tlenowej.
Objętość wyrzutowa serca a trening aerobowy
W wyniku regularnych treningów opartych na ćwiczeniach aerobowych (tlenowych) zwiększa się objętość wyrzutowa serca zarówno w spoczynku, jak i podczas wysiłków o charakterze submaksymalnym i maksymalnym.
Zobacz również: Wydolność tlenowa.
W rezultacie treningu tlenowego wypełnienie komór wzrasta w związku ze wzrostem objętości osocza krwi, a także poprawą funkcji ścian komory.
Dodatkowo, po treningu aerobowym zwiększa się opróżnianie komór (objętość końcowoskurczowa). Opróżnianie komór jest ułatwione przez większą kurczliwość serca jako wtórny efekt rozciągnięcia włókien mięśnia sercowego, który występuje podczas napełniania komór i większej produkcji siły przez miocyty. Wiąże się to ze zmianami przerostowymi i hipertrofią.
Bibliografia
- Guccio A., Wong R., Avers D., Fizjoterapia kliniczna w geriatrii, Wydawnictwo Urban&Partner, Wrocław 2014.
- Szubert J., Szubert S., Wieczorek W. (i inni), Własna, nieinwazyjna metoda wyznaczanina pojemności minutowej (CO) i objętości wyrzutowej (SV) serca dziewcząt i chłopców w wieku 7-9 lat podczas wysiłku fizycznego, Biospołeczne uwarunkowania uczestnictwa w kulturze fizycznej i zdrowotnej osób w różnym wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2017.
Polecane produkty:
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
