Szukaj
Szukaj

Próba ortostatyczna

Spis treści

Kolagen naturalny do picia

Kolagen naturalny do picia

Próba ortostatyczna służy ocenie reakcji układu krążenia na zmianę pozycji ciała (z leżenia do stania). Nieznaczny wzrost częstości skurczów serca i podwyższenie ciśnienia świadczą o prawidłowej reakcji sercowo-naczyniowej, ponieważ układ krążenia jest wrażliwy na zmiany pozycji ciała.

 

Próba ortostatyczna – podstawowe informacje

Jednym z najlepiej poznanych skutków długotrwałego pozostawania w pozycji leżącej jest skłonność do obniżania się ciśnienia tętniczego krwi po zmianie pozycji ciała na pionową. Jest to przede wszystkim następstwem hipograwii. W efekcie przyjęcie pozycji stojącej powoduje gwałtowne przemieszczenie krwi w kierunku kończyn dolnych.

Normalna reakcja ortostatyczna zapobiega skutkom zalegania krwi w dolnej części ciała poprzez wzrost obwodowego oporu  naczyniowego w wyniku skurczu tętniczek, głównie w mięśniach szkieletowych, zwiększenie częstości skurczów serca, wzrost kurczliwości mięśnia sercowego. Dodatkowo ma miejsce skurcz dużych żył w obrębie trzewnym. Kluczową rolę w wyzwalaniu reakcji ortostatycznej odgrywa odbarczenie baroreceptorów zatok szyjnych powodowane obniżeniem się w nich ciśnienia krwi.

Dłuższe pozostawanie w pozycji leżącej prowadzi do zmniejszenia pobudliwości odruchu z baroreceptorów tętniczych, czego skutkiem jest obniżenie się ciśnienia tętniczego po pionizacji ciała.

Próba ortostatyczna – jak wygląda?

Osoba badana leży przez 10 min, po czym mierzy się u niej tętno i ciśnienie skurczowe. Następnie badany przyjmuje pozycję stojącą i po upływie 2 minut dokonuje się tych samych pomiarów. Na końcu otrzymane różnice podstawia się do wzoru:

ICR = 25 ∗ (3,15 + 0,1 ∗ ΔCs − 0,05 ∗ ΔHR)

  • wartości należy podstawić z zachowaniem znaku ( wzrost +, spadek −);
  • ΔCs – różnica wartości pierwszego i drugiego pomiaru ciśnienia skurczowego;
  • ΔHR – różnica wartości pierwszego i drugiego pomiaru tętna.

Próba ortostatyczna

Interpretacja wyników

  • ≥ 95 ⇒ reakcja bardzo dobra;
  • w granicach 80-94 ⇒ reakcja dobra;
  • w granicach 65-79 ⇒ reakcja dostateczna;
  • poniżej 65 ⇒ reakcja zła.

Próba ortostatyczna (jak wspomniano wyżej) służy ocenie reakcji układu krążenia (kontrolowanej przez AUN) na gwałtowną zmianę pozycji ciała z leżącej na stojącą.

Reakcja prawidłowa obejmuje nieznaczny spadek ciśnienia krwi, przy czym spadek ciśnienia skurczowego nie powinien przekraczać 10 mmHg, natomiast spadek ciśnienia rozkurczowego 5 mmHg. Dodatkowo, do reakcji prawidłowej zalicza się przyspieszenie rytmu serca o 5-20 skurczów na minutę. Zmiany ciśnienia krwi trwają około 19 sekund.

Sklep Spirulina
Sklep Spirulina

Reakcja nieprawidłowa w postaci znacznego i utrzymującego się obniżenia ciśnienia krwi (hipotonia ortostatyczna) wiąże się z niedostateczną aktywnością współczulnych neuronów wazokonstrykcyjnych. Może to być skutkiem uszkodzenia AUN lub stosowania leków hipotensyjnych.

Próba ortostatyczna Martineta

Do wykonania badania konieczny jest aparat EKG, ciśnieniomierz ręczny i stetoskop lub ciśnieniomierz automatyczny, a także stoper i flamaster.

Osoba badana kładzie się na kozetce, po czym badający podłącza EKG. Pacjent pozostaje w tej pozycji przez około 15-20 minut. W tym czasie należy wykonać 2-3 pomiary ciśnienia krwi oraz częstości akcji serca, przykładowo po upływie 5, 10 i 15 minut. Następnie mierzy się ciśnienie i tętno bezpośrednio przed pionizacją, po czym pacjent możliwie szybko podnosi się do pozycji pionowej. Na wydruku EKG zaznacza się moment wstania i mierzy ciśnienie oraz tętno bezpośrednio po wstaniu.

Na końcu ponowny pomiar ciśnienia i tętna wykonuje się po 1, 2 i 3 minucie od wstania. Pomiary kontynuuje się, aż do powrotu parametrów wyjściowych.

Zobacz również: Jak obniżyć ciśnienie krwi?

Interpretacja wyników

W próbie ortostatycznej Martineta ocenia się stosunek najdłuższego odstępu RR około 30. uderzenia serca do najkrótszego odstępu RR około 15 skurczu serca po aktywnej pionizacji (tzw. współczynnik 30:15), zgodnie ze wzorem:

  • (najdłuższy odstęp RR około 30. uderzenia serca po wstaniu) : (najkrótszy odstęp RR około 15. uderzenia serca po wstaniu).

Prawidłowa wartość współczynnika zależy między innymi od wieku i w zależności od niego wynosi:

  • > 1,18 dla osób w wieku 15-19 lat;
  • > 1,17 dla osób w wieku 20-24 lat;
  • 1,15 dla osób w wieku 25-29 lat.

Współczynnik 30:15 odzwierciedla różnicę między odbarczeniem baroreceptorów, a silnym pobudzeniem baroreceptorów i jest uznawany za miarę przywspółczulnej regulacji rytmu serca.



Polecane produkty:

Bibliografia

  1. Kodrzycka A., Ocena aktywności wegetatywnego układu nerwowego u mężczyzn uprawiających pływanie i nieuprawiających sportu, Warszawa 1997.
  2. Paleczny B., Autonomiczny Układ Nerwowy, Podstawy teoretyczne oraz instrukcje przeprowadzania ćwiczeń praktycznych wykonywanych podczas zajęć, Wrocław.
  3. Magiera A., Kaczmarczyk K., Wiszomirska I., Wartość diagnostyczna testu Cramptona (próba ortostatyczna) u osób w podeszłym wieku, Postępy Rehabilitacji, 3/2011.

Zapisz się do newslettera!

Szukaj
Kategorie wpisów
Centrum Fizjoterapeuty
Sklep Fizjoterapeuty
Bezpłatne konsultacje
Kubek dla Fizjoterapeuty
Oferty pracy

Popularne w zdrowie

Zostań z nami

Polecane artykuły

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *