Fosfolipazy to określenie odnoszące się do enzymów z klasy hydrolaz katalizujących hydrolityczny rozkład fosfolipidów. Głównymi substratami fosfolipaz są glicerolofosfolipidy, które oprócz cholesterolu, glikolipidów i białek wchodzą w skład błon biologicznych.
Co to są fosfolipazy?
Fosfolipazy podzielono na 4 grupy:
- A1;
- A2;
- C;
- D.
Aby je sklasyfikować wzięto pod uwagę rodzaj i położenie wiązania w obrębie cząsteczki, na który działają. Każda grupa pełni inne funkcje, choć są one do siebie zbliżone. Omawiając ogólnie, fosfolipazy wchodzą w skład większej grupy związków zwanych lipazami.
Funkcje fosfolipaz
Enzymy te odpowiadają za tworzenie wewnątrzkomórkowych cząsteczek sygnałowych, takich jak metabolity kwasu arachidonowego, biorą udział w procesie endocytozy i egzocytozy oraz reorganizacji cytoszkieletu. Ponadto pełnią szereg funkcji niezwiązanych z ich właściwościami enzymatycznymi. To istotne związki w trawieniu tłuszczów.
Istotną rolę pełnią fosfolipazy z grupy A2, ponieważ degradują fosfolipidy do kwasu tłuszczowego oraz lizofosfolipidu. Jedną z głównych funkcji fosfolipaz sekrecyjnych jest kataliza uwalniania kwasu arachidonowego z błon biologicznych.
Natomiast fosfolipaza C to zależne od jonów wapnia rozpuszczalne białko cytozolowe, które prowadzi do powstania dwóch wtórnych przekaźników sygnału. Dodatkowo wpływa na regulację różnych procesów komórkowych, takich jak modelowanie cytoszkieletu, cytokineza, endocytoza czy aktywacja błonowych kanałów jonowych zarówno sodowych jak i potasowych.
Fosfolipaza D może działać jako wtórny przekaźnik sygnałów, jak również prekursor innych ważnych mediatorów sygnałów w komórkach ssaków. Odgrywa ważną rolę w wydzielaniu pęcherzyków, w reorganizacji cytoszkieletu, w przebudowie błon, w procesach wzrostu i różnicowania komórek, ale także w procesach apoptozy, mitogenezy i onkogenezy.
Trawienie tłuszczów
Lipaza ślinowa wydzielana jest przez gruczoły ślinowe Ebnera zlokalizowane na powierzchni grzbietowej języka oraz w żołądku. Lipaza żołądkowa odgrywa niewielką rolę w trawieniu trójglicerydów, natomiast lipaza ślinowa jest aktywna w żołądku i może odpowiadać za trawienie około 30% trójglicerydów spożywanych wraz z pokarmem.
Zasadnicze znaczenie dla trawienia tłuszczów ma lipaza trzustkowa wydzielana do dwunastnicy. Jej działanie jest ograniczone do tłuszczów zemulgowanych. Wyróżnia się również wydzielaną przez trzustkę lipazę aktywowaną przez sole kwasów żółciowych. Tego typu lipaza jest znacznie bardziej aktywna u osób dorosłych. Oprócz hydrolizy trójglicerydów (jak to jest w przypadku zwykłej lipazy), przeprowadza dodatkowo hydrolizę estrów cholesterolu, estrów witamin rozpuszczalnych w tłuszczach oraz fosfolipidów.
Tłuszcze stosunkowo słabo rozpuszczają się w wodzie, co znacznie ogranicza możliwości ich przedostawania się przez warstwę śluzu do powierzchni komórek błony śluzowej jelita. Jednakże w jelicie cienkim zostają zemulgowane pod wpływem soli kwasów żółciowych, lecytyny i monoglicerydów. W efekcie tworzą się micele, które umożliwiają sprawny transport cząsteczek tłuszczów do enterocytów.
Bibliografia
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.
- Szumiło M., Rahden-Staroń I., Fosfolipaza D w komórkach ssaków – budowa, właściwości, rola fizjologiczna i patologiczna, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 60/2006.
- Ostrowski M., Król A., Enzymatyczne i nieenzymatyczne funkcje sekrecyjnych fosfolipaz A2, Postępy Biochemii, 3/2017.
- Krawczyk P., Matuszyk J., Mechanizm aktywacji fosfolipazy Cgamma1, Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej, 65/2011.
Polecane produkty:
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... | |
Chlorella z rozerwaną ścianą komórkową
Chlorella to alga słodkowodna, która wspomaga naturalne procesy organizmu w oczyszczaniu z toksyn. Oprócz witamin i minerałów, zawiera m.in. CGF (czynnik wzrostu Chlorelli), który przyspiesza regenerację tkanek, podział i wzrost komórek. Zobacz więcej... |