Rwa kulszowa to dolegliwość, która dotyka coraz większą liczbę osób – obecnie aż 10% populacji, szczególnie w wieku 30-50 lat. Związana jest z podrażnieniem lub uszkodzeniem nerwu kulszowego, który jest najdłuższym i najgrubszym nerwem w naszym ciele (biegnie od kręgosłupa przez tylną część uda i łydki aż do stopy). Jakie są jej przyczyny, objawy i metody leczenia?
Co to jest rwa kulszowa? Przyczyny i źródło bólu
Rwa kulszowa (ischialgia) to stan, który jest spowodowany podrażnieniem lub uciskiem na nerw kulszowy. Nerw ten jest najdłuższym i najgrubszym nerwem w naszym ciele, a jego podrażnienie może prowadzić do silnego bólu. Przyczyn rwy kulszowej może być wiele czynników, w tym dyskopatia, stenoza (zwężenie) kanału kręgowego, nadmierne obciążenie mięśni czy ciąża. Do najczęstszych jednak możemy zaliczyć przepuklinę (uwypuklenie) jądra miażdżystego, które znajduje się w dysku międzykręgowym i uciska przebiegający tam nerw.
Inne przyczyny rwy kulszowej to:
- uraz kręgosłupa, na przykład w wyniku upadku lub wypadku,
- nowotwór kręgosłupa,
- zapalenie korzeni nerwowych.
Objawy rwy kulszowej
Objawy rwy kulszowej mogą być różne i zależą od tego, w którym miejscu nerw jest podrażniony. Mogą pojawić się nagle (po nagłym szarpnięciu czegoś z podłogi) lub narastać w czasie (np. w wyniku zwężeń w obrębie kręgów lędźwiowych). Najczęściej objawia się ona silnym bólem w dolnej części pleców, który promieniuje do pośladka i nogi. Ból ten może być ostry lub przewlekły, a jego nasilenie może się zwiększać podczas siedzenia, stania, chodzenia czy nawet podczas leżenia. Inne objawy to mrowienie, drętwienie, osłabienie mięśni i trudności w poruszaniu się. Charakterystycznym objawem, który jest badany przez lekarza, jest objaw Lasègue’a. Polega on na niemożność wyprostowania (w stawie kolanowym oraz biodrowym) uniesionej kończyny dolnej w pozycji leżącej, a wynika właśnie z ucisku na nerw kulszowy.
Ile trwa rwa kulszowa?
Czas trwania rwy kulszowej jest bardzo indywidualny i zależy od wielu czynników. W niektórych przypadkach dolegliwość może ustąpić po kilku tygodniach, jednak w innych może trwać nawet kilka miesięcy. Ważne jest, aby nie ignorować objawów i jak najszybciej rozpocząć leczenie.
Zapalenie nerwu kulszowego – rozpoznanie choroby
Rozpoznanie rwy kulszowej zazwyczaj opiera się na badaniu fizykalnym oraz wywiadzie z pacjentem. Lekarz może zlecić dodatkowe badania, takie jak rezonans magnetyczny czy tomografię komputerową, aby potwierdzić diagnozę i ocenić stopień uszkodzenia nerwu. Co ważne – należy wykluczyć groźne uszkodzenie nerwów tej okolicy, które wiązałoby się z koniecznością pilnej operacji neurochirurgicznej. Do objawów alarmowych (red flags) zaliczymy:
- zatrzymanie moczu,
- nietrzymanie moczu oraz kału,
- brak wzwodu,
- zaburzenia czucia,
- niedowład nogi.
Rwa kulszowa. Leczenie przypadłości.
Leczenie rwy kulszowej zależy od nasilenia objawów i stopnia uszkodzenia nerwu. Często obejmuje ono zarówno metody farmakologiczne, jak i niefarmakologiczne.
Rwa kulszowa – leczenie farmakologiczne
Leczenie farmakologiczne rwy kulszowej zazwyczaj obejmuje stosowanie leków przeciwbólowych, przeciwzapalnych (w postaci tabletek i/lub żelu do stosowania na skórę) oraz miorelaksacyjnych (rozluźniających mięśnie). W niektórych przypadkach lekarz może zdecydować o podaniu zastrzyku, który zadziała szybciej i ma na celu zmniejszenie stanu zapalnego i bólu.
Rwa kulszowa – fizjoterapia i rehabilitacja
Fizjoterapia i rehabilitacja są kluczowymi elementami leczenia rwy kulszowej. Ćwiczenia mają na celu poprawę siły i elastyczności mięśni, co pomaga zmniejszyć ucisk na nerw kulszowy.
Operacja na rwę kulszową – czy jest konieczna?
Operacja jest zazwyczaj ostatnią opcją leczenia i jest rozważana tylko wtedy, gdy inne metody nie przynoszą poprawy lub gdy ucisk na nerwy powoduje zaburzenia w trzymaniu kału i moczu lub powoduje niedowład kończyn.
Jak domowymi sposobami leczyć rwę kulszową?
W leczeniu rwy kulszowej kluczowe są ćwiczenia, które powinny być dobrane przez rehabilitanta lub fizjoterapeutę. Ćwiczenia te mają na celu poprawę siły i elastyczności mięśni, co pomaga zmniejszyć ucisk na nerw kulszowy. Wiele z nich można wykonywać w domu, jednak zawsze powinny być one dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta. Regularne ćwiczenia są też świetną profilaktyką, więc zmniejszają ryzyko wystąpienia podobnego zdarzenia w przyszłości.
Nie należy jednak zwlekać z udaniem się po poradę lekarską albo próbować samemu stawiać diagnozę dotyczącą rwy kulszowej. Podobne objawy mogą być spowodowane przez inne schorzenia, które w wyniku tego można by przeoczyć.
Źródła:
1) S. H. Ralston, M. W. J. Strachan, I. Penman, R. Hobson, red. wyd. pol. J. Różański, Choroby wewnętrzne Davidson, Edra Urban & Partner, Wrocław 2020, wyd. 23
2) Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika 2019/20, Medycyna Praktyczna, Kraków 2020, wyd. 11
3) F. F. Ferri, red. wyd. pol. A. Steciwko, Kompendium chorób wewnętrznych, Edra Urban & Partner, Wrocław 2007, wyd. 1
4) Zarys chirurgii. Podręcznik dla studentów i lekarzy w trakcie specjalizacji pod red. prof. A. Żyluka, Medipage, Warszawa 2016, wyd. 1
5) A. Zajkowska, Rwa kulszowa, „podyplomie.pl” [online] https://podyplomie.pl/neurologia/31142,rwa-kulszowa [dostęp 22.01.2024 r.]
Artykuł sponsorowany
