Uszkodzenie skóry jest jednym z najczęstszych urazów na świecie. Każdy przynajmniej raz w życiu doświadczył tej dolegliwości, przypadkowo lub w efekcie zabiegów czy operacji. W unaczynionej i unerwionej tkance gojenie zawsze przebiega w 3 fazach. Zgodnie z definicją, rana to przerwanie anatomicznej ciągłości tkanek. Czynnik uszkadzający może być termiczny, mechaniczny lub chemiczny.
Fazy gojenia rany
Wyróżniamy 3 fazy gojenia: zapalną, proliferacyjną i remodelacyjną.
- Zapalna – faza zapalna to reakcja tkanki na wszystkie postacie uszkodzenia, pojawia się między 1 a 5 dniem po urazie. Czas trwania fazy uzależniony jest od zachowania pacjenta oraz stopnia uszkodzenia skóry. Koniec fazy natomiast wyznacza brak ciągłej reakcji bólowej, zmniejszenie obrzęku i zmniejszenie temperatury w miejscu uszkodzenia w stosunku do otaczającej je tkanki zdrowej.
- Proliferacyjna – jest to faza, w której tworzy się nowa tkanka.
- Remodelacyjna – nowa masa tkanki jest jakościowo doskonalona i osiąga ostateczną stabilność czynnościową.
Rodzaje uszkodzeń skóry
Uszkodzenie skóry może być zamknięte i otwarte. Zamknięte to przede wszystkim stłuczenia, którym może towarzyszyć krwiak, odwarstwienie skóry, skręcenie czy złamanie. Uszkodzenie otwarte obejmuje rany skóry. Rany skóry to najbardziej podstawowe pojęcie w chirurgii. Uszkodzenie może być powierzchowne (nie przekraczają tkanki podskórnej) lub głębokie (sięgają poza tkankę podskórną).
Zobacz również: Skóra – budowa.
Ze względu na przyczynę uszkodzenia skóry, rany dzielimy na:
- cięte – zadane ostrym narzędziem, powodującym stosunkowo niewielkie uszkodzenia tkanek. Gojenie jest szybkie;
- tłuczone – zadane tępym przedmiotem, brzegi rany są nierówne, często dochodzi do zanieczyszczenia;
- rąbane, miażdżone i szarpane – to kombinacja ran ciętych i tłuczonych;
- kłute – zadane długim i ostrym narzędziem, np. gwoździem. Mogą drążyć do jam ciała i uszkadzać narządy wewnętrzne;
- kąsane – zadane zębami zwierząt. Są połączeniem rany szarpanej i tłuczonej, dlatego rany tego typu często źle się goją;
- postrzałowe – spowodowane pociskiem lub ich częściami.
Inny podział ran obejmuje rany proste (dotyczą powłok i mają niewielkie rozmiary), złożone (towarzyszy im uszkodzenie ścięgien lub innych struktur) oraz powikłane (z zakażeniami lub ropniami).
Uszkodzenie skóry – postępowanie fizjoterapeutyczne
W fazie zapalnej celem jest zatrzymanie krwawienia, odbudowa komórkowa oraz odbudowa macierzy. Na wstępie określa się wielkość reakcji zapalnej. Ważne jest zaprzestanie podstawowych zdolności motorycznych, jeśli uszkodzenie znajduje się np. w okolicy dłoni czy stopy. Tkanki muszą mieć minimalną ilość czasu, aby bez przeszkód się odbudować. Najskuteczniejszym sposobem na zatamowanie krwawienia jest zastosowanie opatrunków uciskowych. Jeśli krwawienie ustanie, należy dokładnie oczyścić ranę bieżącą wodą, roztworem odkażającym lub środkiem antyseptycznym. Jeśli rana jest większa należy ją osłonić jałowym opatrunkiem.
Można stosować farmakoterapię (środki przeciwbólowe, przeciwzapalne) lub zabiegi fizykalne. Do najczęściej stosowanych zabiegów fizykalnych w przypadku uszkodzenia skóry zalicza się:
- krioterapię – działa przeciwbólowo, przeciwzapalnie, przeciwobrzękowo, zmniejsza napięcie mięśniowe. Stosuje się ją do 5 dni po urazie, miejscowo przez maksymalnie 3 minuty;
- promieniowanie podczerwone – zmniejsza napięcie mięśniowe, podwyższa próg odczuwania bólu, wzmaga przemianę materii oraz działa przeciwzapalnie. Naświetla się z odległości około 50 cm od rany przez 5-10 minut, w zależności od uszkodzonego obszaru;
- promieniowanie nadfioletowe – zmniejsza stany zapalne tkanek miękkich, przyspiesza gojenie trudno gojących się ran oraz działa przeciwbólowo;
- laseroterapię – zwiększa odpływ limfy z miejsc dotkniętych stanem zapalnym, zwiększa produkcję endorfin, a tym samym działa przeciwbólowo oraz usprawnia komórkowe procesy metaboliczne. Laseroterapię stosuje się punktowo dookoła rany, dawka słaba.
Uszkodzenia skóry lepiej goją się mając dostęp do powietrza. Zatem jeśli jest taka możliwość, warto zrezygnować z opatrunków.
Bibliografia
- Mika T., Fizykoterapia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1996.
- Baumgart M., Frank A., Preis R., Wappelhorst U., Wilke A, Ortopedia i traumatologia, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2012.
Polecane produkty:
|
Czarnuszka (Nigella Sativa) w kapsułkach
Czarnuszka siewna to roślina, z której pozyskuje się olej o właściwościach potwierdzonych badaniami. W składzie zawiera m.in. niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), czyli takie, których organizm nie jest w stanie sam wytwarzać i musimy dostarczać Zobacz więcej... |
|
Olej z czarnuszki siewnej w płynie
Naturalny, nierafinowany, tłoczony na zimno olej otrzymywany z nasion czarnuszki siewnej pochodzących z ekologicznych upraw. Wykorzystuje się go przy różnego rodzaju problemach skórnych ... Zobacz więcej... |
