Etyka zawodowa fizjoterapeuty jest tematem podstawowym i bardzo ważnym. Zawód fizjoterapeuty stwarza wymogi posiadania nie tylko rozległej wiedzy oraz umiejętności praktycznych, ale również wysokich kwalifikacji moralnych i właściwych kontaktów z pacjentem. Reguły etyki zawodowej określają postępowanie terapeuty z punktu widzenia dobra i zła moralnego.
Etyka zawodowa fizjoterapeuty
Ważne jest dokonywanie wyboru etycznego metod leczenia: najskuteczniejszych, o uzasadnionej efektywności, pozbawionych negatywnego oddziaływania na organizm. Dodatkowo należy uprzedzić pacjenta o możliwości powikłań związanych z zastosowaną procedurą.
Niemniej ważne jest jednak etyczne postępowanie wobec przełożonych, zakładu pracy, kolegów i współpracowników. Wątpliwości odnośnie słuszności postępowania innych powinno się rozstrzygać w rozmowie bezpośredniej i absolutnie nie wyrażać jej publicznie w obecności pacjenta.
Kryteria etyki
Etyka ustala kryteria, którymi trzeba się kierować podczas wyborów podejmowanych działań. Są to:
- godność człowieka oraz jego prawa osobiste;
- wartość życia ludzkiego, nienaruszalność daru życia – przedmiotem działań fizjoterapeuty jest przecież człowiek, zarówno jego ciało, jak i sfera intelektualna, uczuciowa oraz duchowa;
- dobro chorego – co wiąże się z poprzednim wymogiem, ponieważ najwyższym dobrem człowieka jest właśnie życie. Wiąże się z tym konieczność niesienia ulgi w cierpieniu i zapobieganie mu;
- problem śmierci – umierający powinien być traktowany jak każdy inny człowiek, należy wspierać go moralnie i traktować z należytą uwagą oraz troską.
Zobacz również: Fizjoterapia, osteopatia, chiropraktyka – czym się różnią?
Zasady etyczne
Są to pewne ustalone sugestie, które powinny służyć człowiekowi w kierowaniu jego postępowaniem. Za podstawowe obowiązujące w służbie zdrowia przyjmuje się zasady:
- szacunku dla osoby;
- dobroczynności i niewyrządzania krzywdy;
- sprawiedliwości i bezinteresowności;
- odpowiedzialności;
- poufności.
Zasady te odnosi się przede wszystkim do działań wobec pacjentów. Jednak jak zauważono, powinno się ich przestrzegać również w stosunkach międzyludzkich, ze współpracownikami oraz przełożonymi.
Zasada szacunku
Wymaga respektowania świata wartości, celów, osobistej oraz społecznej sytuacji podopiecznych. Stanowi dla terapeuty i pacjenta podstawową płaszczyznę odniesienia procesu ich interakcji.
Zasada dobroczynności i niekrzywdzenia
W odniesieniu do zawodów medycznych zasada nieszkodzenia wiąże się z podstawową zasadą Hipokratesa – „primum non nocere – przede wszystkim nie szkodzić”.
Zasada ta wymaga, aby pracownicy służby zdrowia nie wyrządzali krzywdy swoim niewłaściwym postępowaniem i chronili od krzywdy tych, którzy sami nie są w stanie się bronić ze względu na wiek, chorobę czy stan umysłu.
Zasada sprawiedliwości
Dotyczy równego traktowania wszystkich pacjentów, poświęcenia wszystkim tyle samo czasu i zaangażowania.
Wydaje się, że najbardziej sprawiedliwe jest zapewnienie właściwej terapii stosownie do potrzeb, oczywiście z pewnymi uwarunkowaniami związanymi z granicami możliwości zrealizowania tak szeroko ujętego tematu.
Zasada sprawiedliwości dotyczy także zespołu terapeutycznego. Przełożony powinien równo dzielić obowiązki i wyróżnienia wśród pracowników i stosować te same oceny zachowań.
Zasada odpowiedzialności
Jest rozpatrywana w dwóch aspektach:
- jako odpowiedzialność osoby za swoje działanie;
- jako odpowiedzialność na opiekę nad kimś wobec kogoś.
Zasada wymaga, aby fizjoterapeuta czuł się odpowiedzialny za swoje działania i był odpowiedzialny za swoje zawodowe i ludzkie zachowania wobec powierzonych mu pacjentów.
Terapeuta występuje jednocześnie w dwóch układach społecznych: relacja terapeuta-pacjent oraz jako członek zespołu terapeutycznego. W każdym z nich odgrywa określoną rolę, za którą ponosi odpowiedzialność. Dodatkowo powinno się to odbywać w atmosferze wzajemnego zrozumienia i zaufania.
Zasada poufności
Nakazuje, aby fizjoterapeuta zachowywał w ścisłej tajemnicy informacje o pacjentach, które uzyskał w czasie realizacji procesu terapeutycznego. Wiąże się z tym również zasada prawdomówności, nakazująca obowiązek mówienia prawdy i niewprowadzania pacjenta w błąd.
Podsumowanie
Właściwa postawa moralna oraz solidarność z grupą zawodową obowiązują zarówno w miejscu pracy, jak i poza obowiązkami zawodowymi. Trzeba pamiętać, że osoby zajmujące się rehabilitacją cieszą się w społeczeństwie dużym uznaniem i prestiżem, postrzegane są również jako jednostki, na których można polegać. Takie postrzeganie obliguje do poważnego traktowania zobowiązań i przestrzegania reguł etycznych.
Bibliografia
- Kiwerski J., Włodarczyk K., Fizjoterapia Ogólna, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
