GGTP (gamma-glutamylotranspeptydaza) jest markerem wykorzystywanym rutynowo w diagnostyce chorób wątroby i dróg żółciowych. Ponadto jego aktywność wzrasta w ostrym zapaleniu trzustki oraz pierwotnych nowotworach trzustki. Należy do enzymów związanych z błonami plazmatycznymi komórek.
Lokalizacja
Obecność enzymu stwierdza się w komórkach wyścielających przewody, w których zachodzi aktywny transport substancji, np. w nabłonku dróg żółciowych, trzustce, jelitach, wątrobie i nerkach. Enzym obecny w surowicy jest pochodzenia głównie wątrobowego.
Rola biologiczna
Enzym odpowiada za transport aminokwasów przez błony komórkowe. Jego głównym zadaniem jest więc przenoszenie reszty γ – glutamylowej z glutationu na aminokwasy czy małe peptydy.
Glutation poza wieloma rozmaitymi zadaniami pełni bardzo ważną funkcję, ponieważ chroni organizm przed wolnymi rodnikami. Jako antyoksydant neutralizuje wolne rodniki w wątrobie.
GGTP jako wskaźnik diagnostyczny
GGTP stanowi szczególnie czuły wskaźnik diagnostyczny w cholestazie, alkoholowej chorobie wątroby i nowotworach wątroby.
Należy wiedzieć, że w diagnostyce chorób wątroby poza GGTP zastosowanie znajdują także enzymy takie jak: transaminaza asparaginianowa i alaninowa oraz fosfataza alkaliczna. W schorzeniach wątroby stężenie GGTP silnie koreluje ze wzrostem fosfatazy alkalicznej. To informacja istotna klinicznie, ponieważ pozwala na zróżnicowanie wzrostu GGTP w schorzeniach wątroby od innych przyczyn, na przykład sercowo-naczyniowych.
W latach 70. i 80. XX wieku aktywność tego enzymu monitorowano w przebiegu zawału serca, gdyż wzrost jego aktywności obserwuje się w 6-7 dobie po incydencie. Zmiany te wynikają prawdopodobnie z zastoju krwi w krążeniu wrotnym. Po analizie statystycznej i wieloletniej obserwacji wyróżniono następujące przedziały aktywności GGTP i odpowiadające im ryzyko względne wystąpienia zawału serca:
- < 13 jm./l – ryzyko względne, 1.0;
- 13-20 jm./l – ryzyko względne 1.84;
- 21-35 jm./l – ryzyko względne 2.02;
- > 35 jm./l – ryzyko względne 3.08.
Liczne badania sugerują przydatność GGTP jako czynnika rokowniczego zarówno u pacjentów z niewydolnością serca i chorobą wieńcową, jak i u osób bez rozpoznanych chorób układu sercowo-naczyniowego.
GGTP jest przeważnie pierwszym enzymem, którego wzrost aktywności obserwuje się w wyniku zablokowania odpływu żółci przez przewody żółciowe.
Liczne badania wykazały, że jego podwyższone stężenie występuje również w przypadku nieprawidłowej masy ciała, szczególnie współwystępującej wraz z innymi zaburzeniami, jak np. cukrzyca czy nadciśnienie tętnicze.
Czynniki zwiększające aktywność enzymu
Aktywność enzymu w organizmie człowieka zależy od wielu czynników. Jednym z głównych, zwiększających jego aktywność w surowicy jest spożywanie alkoholu. Istotnym problemem jest natomiast precyzyjne określenie wpływu spożycia alkoholu na wartość rokowniczą GGTP.
Dodatkowo wykazano, że większy wpływ na podwyższenie aktywności GGTP ma sporadyczne spożywanie alkoholu w dużych ilościach, niż częste spożywanie w małych ilościach.
Kolejnym czynnikiem o którym należy wspomnieć są leki:
- zwiększające aktywność – np. barbiturany, fenytoina, antykoagulanty;
- zmniejszające aktywność – np. statyny, fibraty, leki antykoncepcyjne.
Właśnie dlatego jedną z większych wad enzymu jest jego częsta, podwyższona aktywność pomimo braku procesu chorobowego.
Podsumowanie
Wysoka aktywność GGTP we krwi jest przydatna w ocenie funkcji wątroby i toksyczności alkoholu, zaburzeń funkcji dróg żółciowych, stłuszczenia wątroby czy jej zapalenia. Badanie jego poziomu wykorzystuje się również w diagnozowaniu wielu innych schorzeń, a badania na ten temat wciąż trwają.
Bibliografia
- Mańkowska-Cyl A., Odrowąż-Sypniewska G., Gamma-glutamylotranspeptydaza (GGTP) – czy tylko marker w diagnostyce schorzeń wątroby?, Around the Sample, 1/2014.
- Mościński M., Bartoszek B., Szyguła-Jurkiewicz B., Gamma-glutamylotranspeptydaza – potencjalny czynnik ryzyka chorób sercowo-naczyniowych?, Via Medica, 1/2012.
Polecane produkty:
|
Spirulina w proszku od bioalgi
Spirulina jest bogatym źródłem wielu składników odżywczych. Jej skład to wysokiej jakości białko pochodzenia roślinnego, witaminy, minerały (również pierwiastki śladowe), fitoskładniki (m.in. fikocyjanina, chlorofil, karotenoidy), kwasy tłuszczowe ... Zobacz więcej... |
|
Spirulina + Chlorella - naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu ... Zobacz więcej... |
