GGTP (gamma-glutamylotranspeptydaza) jest markerem wykorzystywanym rutynowo w diagnostyce chorób wątroby i dróg żółciowych. Ponadto jego aktywność wzrasta w ostrym zapaleniu trzustki oraz pierwotnych nowotworach trzustki. Należy do enzymów związanych z błonami plazmatycznymi komórek.
Lokalizacja
Obecność enzymu stwierdza się w komórkach wyścielających przewody, w których zachodzi aktywny transport substancji, np. w nabłonku dróg żółciowych, trzustce, jelitach, wątrobie i nerkach. Enzym obecny w surowicy jest pochodzenia głównie wątrobowego.
Rola biologiczna
Enzym odpowiada za transport aminokwasów przez błony komórkowe. Jego głównym zadaniem jest więc przenoszenie reszty γ – glutamylowej z glutationu na aminokwasy czy małe peptydy.
Glutation poza wieloma rozmaitymi zadaniami pełni bardzo ważną funkcję, ponieważ chroni organizm przed wolnymi rodnikami. Jako antyoksydant neutralizuje wolne rodniki w wątrobie.
GGTP jako wskaźnik diagnostyczny
GGTP stanowi szczególnie czuły wskaźnik diagnostyczny w cholestazie, alkoholowej chorobie wątroby i nowotworach wątroby.
Należy wiedzieć, że w diagnostyce chorób wątroby poza GGTP zastosowanie znajdują także enzymy takie jak: transaminaza asparaginianowa i alaninowa oraz fosfataza alkaliczna. W schorzeniach wątroby stężenie GGTP silnie koreluje ze wzrostem fosfatazy alkalicznej. To informacja istotna klinicznie, ponieważ pozwala na zróżnicowanie wzrostu GGTP w schorzeniach wątroby od innych przyczyn, na przykład sercowo-naczyniowych.
W latach 70. i 80. XX wieku aktywność tego enzymu monitorowano w przebiegu zawału serca, gdyż wzrost jego aktywności obserwuje się w 6-7 dobie po incydencie. Zmiany te wynikają prawdopodobnie z zastoju krwi w krążeniu wrotnym. Po analizie statystycznej i wieloletniej obserwacji wyróżniono następujące przedziały aktywności GGTP i odpowiadające im ryzyko względne wystąpienia zawału serca:
- < 13 jm./l – ryzyko względne, 1.0;
- 13-20 jm./l – ryzyko względne 1.84;
- 21-35 jm./l – ryzyko względne 2.02;
- > 35 jm./l – ryzyko względne 3.08.
Liczne badania sugerują przydatność GGTP jako czynnika rokowniczego zarówno u pacjentów z niewydolnością serca i chorobą wieńcową, jak i u osób bez rozpoznanych chorób układu sercowo-naczyniowego.
GGTP jest przeważnie pierwszym enzymem, którego wzrost aktywności obserwuje się w wyniku zablokowania odpływu żółci przez przewody żółciowe.
Liczne badania wykazały, że jego podwyższone stężenie występuje również w przypadku nieprawidłowej masy ciała, szczególnie współwystępującej wraz z innymi zaburzeniami, jak np. cukrzyca czy nadciśnienie tętnicze.
Czynniki zwiększające aktywność enzymu
Aktywność enzymu w organizmie człowieka zależy od wielu czynników. Jednym z głównych, zwiększających jego aktywność w surowicy jest spożywanie alkoholu. Istotnym problemem jest natomiast precyzyjne określenie wpływu spożycia alkoholu na wartość rokowniczą GGTP.
Dodatkowo wykazano, że większy wpływ na podwyższenie aktywności GGTP ma sporadyczne spożywanie alkoholu w dużych ilościach, niż częste spożywanie w małych ilościach.
Kolejnym czynnikiem o którym należy wspomnieć są leki:
- zwiększające aktywność – np. barbiturany, fenytoina, antykoagulanty;
- zmniejszające aktywność – np. statyny, fibraty, leki antykoncepcyjne.
Właśnie dlatego jedną z większych wad enzymu jest jego częsta, podwyższona aktywność pomimo braku procesu chorobowego.
Podsumowanie
Wysoka aktywność GGTP we krwi jest przydatna w ocenie funkcji wątroby i toksyczności alkoholu, zaburzeń funkcji dróg żółciowych, stłuszczenia wątroby czy jej zapalenia. Badanie jego poziomu wykorzystuje się również w diagnozowaniu wielu innych schorzeń, a badania na ten temat wciąż trwają.
Bibliografia
- Mańkowska-Cyl A., Odrowąż-Sypniewska G., Gamma-glutamylotranspeptydaza (GGTP) – czy tylko marker w diagnostyce schorzeń wątroby?, Around the Sample, 1/2014.
- Mościński M., Bartoszek B., Szyguła-Jurkiewicz B., Gamma-glutamylotranspeptydaza – potencjalny czynnik ryzyka chorób sercowo-naczyniowych?, Via Medica, 1/2012.
Polecane produkty:
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis – alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
