Ksylitol to substancja naturalna zaliczana do grupy słodzików. Dzięki temu, że jest metabolizowany inaczej niż klasyczny cukier spożywczy, dostarcza o połowę kalorii mniej, a także ma odmienny wpływ na organizm człowieka. Pod względem zdrowotnym ksylitol jest ciekawym zamiennikiem cukru buraczanego czy trzcinowego. Zaskakujące jest także to, że wpływa ochronnie na zęby. Zastanawiasz się, czy warto włączyć ksylitol do diety? Dowiedz się o nim więcej.
Czym jest ksylitol?
Ksylitol, znany także jako cukier brzozowy, to substancja naturalna pozyskiwana z soku z brzozy. Od kilku lat zdobywa coraz większą popularność jako zdrowy zamiennik tradycyjnego cukru. Jest to biały, krystaliczny proszek, który, choć podobny do sacharozy (cukru stołowego) pod względem wyglądu i smaku, to znacząco różni się pod względem chemicznym i metabolicznym.
Podstawową różnicą pomiędzy ksylitolem a cukrem jest fakt, że ksylitol nie podlega trawieniu, takiemu jak sacharoza (z cukru). Dzięki temu ksylitol dostarcza blisko o połowę kalorii mniej – 2,4 kcal na 1 g substancji (vs. 4 kcal na 1 g cukru). Dodatkowo ksylitol nie wpływa także na poziom glukozy we krwi, a nadal nadaje słodki smak posiłkom i napojom.
Czy ksylitol jest zdrowy?
Ksylitol, jako substancja słodząca, jest uznawany za bezpieczny dodatek do żywności przez wiele organizacji zdrowotnych, w tym także w Unii Europejskiej. Tu EFSA (European Food Safety Authoriity) wprowadziła go na listę dozwolonych substancji w rozporządzeniu nr 1129 z 2011 roku. Obecnie ksylitol jest dozwolony do spożycia w wielu krajach na całym świecie. Jednocześnie nie jest określona górna granica poziomu spożycia tego słodzika, choć nie zaleca się go nadużywać.
Co ciekawe, spożywanie ksylitolu niesie ze sobą potencjalne korzyści zdrowotne. Przede wszystkim słodzik ten jest polecany dla osób z zaburzeniami metabolizmu glukozy, takich jak cukrzyca czy insulinooporność. Jest to związane z tym, że metabolizm ksylitolu, w przeciwieństwie do cukru, nie wymaga udziału insuliny, a jego indeks glikemiczny jest znacznie niższy niż sacharozy. W konsekwencji jest on znacznie bezpieczniejszy dla osób dbających o poziom cukru we krwi.
Dodatkowo, ksylitol dostarcza około 40% mniej kalorii niż cukier. Dzięki temu jest atrakcyjnym wyborem dla osób z nadwagą czy otyłością, którzy starają się zredukować masę ciała. W tym wypadku ksylitol umożliwia ograniczenie spożycia kalorii ogółem i ułatwia utrzymanie dziennego bilansu energetycznego.
Jak ksylitol wpływa na zęby?
Jednym z najbardziej znaczących korzyści płynących ze stosowania ksylitolu jest jego pozytywny wpływ na zdrowie zębów. Warto wiedzieć, że bakterie odpowiedzialne za rozwój próchnicy w jamie ustnej, takie jak Streptococcus mutans rozwijają się dzięki dopływie energii z węglowodanów prostych np. cukru. Jednakże nie mogą one fermentować ksylitolu, co zmniejsza produkcję kwasów uszkadzających szkliwo zębów. Jak wskazują specjaliści regularne stosowanie ksylitolu może nie tylko zmniejszyć ryzyko wystąpienia próchnicy, ale także ogranicza namnażanie się bakterii, a także wspomaga procesy naprawcze szkliwa.
Gdzie spotkamy ksylitol?
Co ciekawe, ksylitol, choć znany jako cukier brzozowy, to naturalnie występuje także w innych produktach spożywczych, a nawet w organizmie ludzkim. Ksylitol znajdziemy między innymi w produktach takich jak:
- śliwki,
- truskawki,
- kalafior,
- maliny.
Ze względu na swoje korzystne właściwości zdrowotne, ksylitol jest szeroko stosowany w przemyśle spożywczym i farmaceutycznym. Można go znaleźć w gumach do żucia, pastach do zębów, a także w różnych produktach dietetycznych i lekach jako substancję słodzącą, stabilizującą i emulgującą.
Ile można jeść ksylitolu?
Zgodnie z tym co wspomniano wyżej, mimo iż, nie istnieją wytyczne, które konkretnie wskazują jakich ilości ksylitolu nie należy przekraczać, to najczęściej zaleca się ograniczyć spożycie tego słodzika do około 30-40 gramów. Zbyt wysokie spożycie ksylitolu może przyczynić się do dolegliwości żołądkowo-jelitowych, takich jak wzdęcia, gazy czy biegunka – jak wskazują eksperci – nadmierne spożycie może mieć efekt przeczyszczający.
Dodatkowo, należy również pamiętać, że tolerancja ksylitolu może różnić się w zależności od indywidualnych predyspozycji organizmu. Osoby, które dopiero zaczynają wprowadzać ksylitol do swojej diety, powinny stopniowo zwiększać jego ilość, aby uniknąć nieprzyjemnych dolegliwości. Regularne i umiarkowane spożywanie ksylitolu pozwoli cieszyć się jego korzyściami zdrowotnymi bez ryzyka wystąpienia negatywnych efektów.
Podsumowując, warto zapamiętać, że ksylitol może być dobrym zamiennikiem cukru. Sprawdzi się szczególnie wśród osób, które dbają o swoje zdrowie, w tym także zdrowie jamy ustnej i zębów. Jego cenne właściwości, takie jak niska kaloryczność, niski indeks glikemiczny oraz zdolność do zapobiegania próchnicy, czynią go dobrą alternatywą dla klasycznego cukru spożywczego. Jednocześnie, jak zawsze w diecie, należy pamiętać, że ksylitol powinien być spożywany z umiarem. Dodatkowo osoby z chorobami przewodu pokarmowego powinny być szczególnie ostrożne. Przed włączeniem ksylitolu do diety zaleca się konsultację z dietetykiem klinicznym.
Bibliografia:
- Małgorzata Grembecka. Ksylitol – Rola W Diecie Oraz Profilaktyce I Terapii Chorób Człowieka Bromat. Chem. Toksykol. – XLVIII, 2015, 3, str. 340–343.
- M. Kalemba – Drożdż. Ksylitol – fakty i mity. Czy to substancja prozdrowotna czy tylko chwyt marketingowy? Public Health Forum 2018, 95 – 99.
Artykuł sponsorowany
