Porażenie nerwu twarzowego (VII) wpływa negatywnie nie tylko na stan zdrowia chorego ale i na jego wygląd. Najczęstszą przyczyną jest zakażenie wirusowe w obrębie nerwu. Do innych zalicza się zapalenie ucha środkowego, zapalenie wyrostka sutkowatego, zapalenie ślinianki przyusznej lub złamanie części skalistej kości skroniowej.
Charakterystyka
W przypadku uszkodzenia obwodowego zauważa się spłycenie lub całkowite wygładzenie fałdu nosowo-wargowego, opadanie kącika ust i niedomykanie szpary powiekowej po stronie porażonej. Dodatkowo pacjent ma trudności z gwizdaniem, marszczeniem czoła, szczerzeniem zębów czy wydymaniem policzków.
Niedowład warg i zaburzenie produkcji śliny w jamie ustnej utrudnia artykulację i jest przyczyną upośledzenia mowy. Może dojść do zaburzeń smaku na 2/3 przedniej części powierzchni języka. Bardzo często stwierdza się zaburzenia czucia po stronie porażonej.
Porażenie nerwu twarzowego – rehabilitacja
Leczenie jest głównie objawowe. Opiera się na farmakoterapii oraz w głównej mierze na fizjoterapii.
Farmakoterapia polega na podawaniu pacjentowi glikokortykosteroidów, sporych dawek witamin oraz czasami galantaminy, która zwiększa kurczliwość mięśni oraz ułatwia przewodnictwo nerwowe.
Na fizjoterapię w przypadku porażenia nerwu twarzowego składają się:
- kinezyterapia (ćwiczenia mimiczne);
- fizykoterapia;
- masaże.
Należy zaznaczyć, że rehabilitacja kończy się w momencie przywrócenia świadomych i emocjonalnych ruchów twarzy po stronie porażonej oraz że efekty i czas trwania leczenia zależą w głównej mierze od zaangażowania pacjenta. Czas trwania wynosi zwykle do 6 miesięcy.
Fizykoterapia
Najczęściej stosuje się zabiegi z zakresu ciepłolecznictwa, m.in. ciepłe okłady okolicy policzka i ucha po stronie porażonej (np. parafinoterapia) czy naświetlanie. Innym zabiegiem jest elektrostymulacja punktów motorycznych twarzy. Zabiegi elektrostymulacji powinny trwać od 1 do 4 tygodni.
Pozostałe zalecane zabiegi fizykalne:
- laseroterapia – naświetlanie ucha środkowego i poszczególnych odgałęzień nerwu twarzowego;
- magnetoterapia – stosowana jako uzupełnienie terapii;
- ultradźwięki – wykorzystywane w celu uzyskania działania przeciwbólowego i przeciwzapalnego. Wykonując ten zabieg z użyciem konkretnego leku otrzymuje się ultrafonoforezę.
Kinezyterapia
Jednym z ważniejszych elementów rehabilitacji w przypadku porażenia nerwu twarzowego jest gimnastyka twarzy, którą przeprowadza się przed lustrem. Fizjoterapeuta na wstępie przeprowadza instruktaż samodzielnego wykonywania ćwiczeń.
Zestaw zalecanych czynności:
- marszczenie brwi;
- marszczenie nosa;
- szybkie mruganie powiekami;
- szerokie otwieranie oczu i mocne zaciskanie powiek;
- unoszenie brwi z jednoczesnym marszczeniem czoła;
- ściągnięcie brwi z jednoczesnym marszczeniem nosa;
- ściągnięcie brwi z jednoczesnym marszczeniem czoła i wyszczerzeniem zębów;
- szerokie rozciągnięcie ust;
- szerokie rozciągnięcie ust i wysunięcie języka;
- ułożenie ust do pocałunku;
- mocne ściągnięcie policzków i warg, wykonanie tzw. „rybki”;
- gwizdanie;
- zaciskanie ust, a następnie ich szerokie otwarcie;
- szerokie otwarcie ust i maksymalne wysunięcie języka;
- uśmiechanie się;
- robienie smutnej miny;
- dmuchanie;
- nadymanie policzków – naprzemiennie, a później oba jednocześnie;
- otwarcie ust i krążenia językiem;
- próba dotknięcia językiem do brody, a później do nosa;
- ruchy żuchwy (wysuwanie do przodu, cofanie, przesuwanie w lewo i w prawo).
Ćwiczenia powinno się wykonywać 3 razy dziennie. Celem jest odzyskanie utraconej symetrii twarzy.
Terapia według Castillo Moralesa
Podstawą terapii jest założenie, że na twarzy znajdują się strefy motoryczne, których pobudzenie odpowiednim bodźcem dotykowym powoduje oczekiwaną odpowiedź ruchową.
Wyróżniono 7 punktów motorycznych:
- Górny punkt nosa.
- Dolny punkt nosa (ewentualnie punkt wargi górnej).
- Punkt skrzydła nosa.
- Punkt powieki oka.
- Punkt wargowy.
- Punkt bródkowy.
- Punkt dna jamy ustnej.
Przykładowo, poprzez stymulację górnego punktu nosa można uzyskać ruch powiek będący efektem skurczu mięśnia okrężnego oka. Natomiast przy mobilizacji punktu powieki oka dochodzi do obustronnego zamknięcia powiek. Każdy z punktów wywołuje odpowiednie reakcje ruchowe twarzy będące elementem terapii. Tego typu terapia stymuluje czucie głębokie.
Bibliografia
- Kwolek A., Fizjoterapia w neurologii i neurochirirgii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Mika T., Fizykoterapia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1996.
- Walowska J., Propozycja rehabilitacji porażonego nerwu twarzowego, Rehabilitacja w praktyce, 2014, 6: 27-28.
Polecane produkty:
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
