Wiek zębowy to jeden z podstawowych wskaźników rozwojowych, na podstawie którego określić można wiek biologiczny człowieka. Określenie tego parametru znajduje zastosowanie w wielu dziedzinach życia i medycyny. Istnieje wprawdzie wiele metod, na podstawie których można określić wiek zębowy, jednak najczęściej wykorzystuje się metodę Demirjiana.
Wiek zębowy – charakterystyka
Od dawna wiadomo, że wiek kalendarzowy jest jedynie wskazówką dotyczącą rozwoju dziecka. Między dziećmi w tym samym wieku metrykalnym pojawiają się widoczne różnice w dojrzewaniu fizjologicznym, na co wpływa wiele kwestii takich jak choroby układowe czy czynniki środowiskowe. Chcąc w pełni określić stopień dojrzewania i wzrastania, lekarze ortodonci i pediatrzy zazwyczaj posługują się wiekiem biologicznym. Składają się na niego:
- wiek kostny – ocenia dojrzałość układu szkieletowego przez określenie pojawiania się punktów kostnienia oraz zarastania chrząstek wzrostowych;
- wiek zębowy – opisany szczegółowo poniżej;
- rozwój psychosomatyczny – ocenia rozwój przez dokonanie pomiarów ciała, a także ocenia dojrzałość na podstawie zmian w zakresie drugorzędnych lub trzeciorzędnych cech płciowych.
Istnieje kilka metod określania wieku zębowego. Najczęściej wykorzystywane zostały przybliżone poniżej. Pierwszym dentystą, który opublikował informacje dotyczące oceny wieku na podstawie badania zębów był Saunders z Anglii. Dokonał tego w 1837 roku. Stwierdził, iż badanie uzębienia jest bardziej niezawodną metodą oceny wieku niż powszechnie stosowana analiza zmian wysokości ciała.
Metoda Demirjiana
Polega na ocenie stadiów rozwojowych 7 zębów stałych (z wyłączeniem trzecich zębów trzonowych), bądź ich zawiązków lewej połowy żuchwy, przy czym rozwój zawiązków zębów został podzielony przez twórcę metody na 8 stadiów rozwojowych, oznaczonych literami od A, które oznacza początek oznak mineralizacji, do H, które oznacza zamknięcie otworu wierzchołkowego. Dodatkowo wyróżnia się stadium określane jako „0”, które oznacza brak oznak mineralizacji. Za każde stadium przyznaje się określoną liczbę punktów. Wynik sprawdza się w tabeli, która określa wiek zębowy – osobno dla kobiet i mężczyzn.
Metoda Gustafsona
Metoda ta wyróżnia 4 stadia rozwojowe zębów:
- początek mineralizacji;
- zakończenie rozwoju korony;
- erupcja zęba;
- zakończenie rozwoju korzenia.
Do określenia wieku zębowego ocenia się wszystkie zęby mleczne i zęby stałe, zarówno szczęki, jak i z żuchwy. Wiek zębowy odczytuje się na podstawie diagramu rozwoju zębów. Każde stadium rozwojowe jest przedstawione graficznie w formie trójkąta. Podstawa trójkąta określa początek i koniec stadium rozwojowego.
Wiek zębowy – znaczenie w medycynie
Ocena wieku zębowego stanowi kluczowy element planowania leczenia ortodontycznego różnych wad zgryzu u młodocianych pacjentów. Pomaga w ustaleniu optymalnego czasu rozpoczęcia i sposobu leczenia u dzieci, dzięki możliwości prognozowania wystąpienia skoku wzrostowego, tj. czasu najintensywniejszego wzrostu. W efekcie można osiągnąć najlepsze rezultaty terapeutyczne, minimalizując jednocześnie koszt i długość leczenia.
Wiek zębowy jest również powszechnie wykorzystywany w określaniu wieku osób zmarłych, jeśli z innych względów nie jest to możliwe (np. zaawansowany stopień rozkładu zwłok lub odnalezienie kośćca sprzed setek lub tysięcy lat). Wiek zębowy jest także pomocny w szacowaniu chronologicznego wieku, kiedy data urodzenia jest wątpliwa bądź nieznana w środowiskach, do których przybywają uchodźcy czy imigranci.
Co to wiek rozwojowy?
Wiek rozwojowy (biologiczny, fizjologiczny) rozumiany jest jako wiek osiągnięcia określonego etapu wzrastania i dojrzewania. Określa się go jednostkami czasu kalendarzowego i różnicuje z wiekiem kalendarzowym (metrykalnym, chronologicznym) oznaczającym czas, który upłynął od poczęcia lub narodzenia dziecka do chwili wykonywania badania. Ocena wieku rozwojowego opiera się na badaniu osiągniętego przez danego osobnika poziomu dojrzałości, niezależnie od wieku kalendarzowego. Można zatem powiedzieć, że ten sam wiek fizjologiczny mogą mieć dzieci w różnym wieku metrykalnym, jeśli każde z nich osiągnęło dany etap wzrostu.
Polecane produkty:
|
Kolagen naturalny w kapsułkach
Skład produktu to wyłącznie naturalny, rybi kolagen. Dzięki temu jest on aktywny biologicznie, a także bardzo wysokiej wchłanialności. Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Lorkiewicz-Muszyńska D., Przystańska A., Kulczyk T., Hyrchała A., Bartecki B., Kociemba W., Glapiński M., Łabęcka M., Świderski P. Wykorzystanie zdjęć rentgenowskich do oceny wieku zębowego dla celów medyczno-sądowych, Arch Med Sąd Kryminol, 65/2015.
- Cybulska A., Porównawcza ocena wartości szacowania wieku zębowego trzecich zębów trzonowych na zdjęciach pantomograficznych, Lublin 2020.
- Różyło K., Gruszka K., Różyło-Kalinowska I. Porównanie ocen wieku zębowego metodą Cameriere’a oraz zmodyfikowaną metodą Cameriere’a dla populacji europejskiej w województwie lubelskim. Nowa Stomatologia, 23/2018.
