Spermatogeneza to proces prowadzący do przekształcenia niezróżnicowanych komórek płciowych w dojrzałe plemniki. Zachodzi u dojrzałych płciowo mężczyzn. Proces ten przebiega w cewkach nasiennych jąder pod jednoczesną kontrolą hormonu folikulotropowego, hormonu luteinizującego i testosteronu.
Jak przebiega spermatogeneza?
Po osiągnięciu dojrzałości płciowej w cewkach nasiennych krętych jąder zachodzi spermatogeneza. Komórki płciowe w cewkach nasiennych wytwarzają kilka warstw, pomiędzy którymi znajdują się komórki podporowe. Komórki płciowe, dojrzewając, przybliżają się do światła cewek nasiennych. Najdalej od światła w cewkach nasiennych są rozmieszczone spermatogonie, następnie kolejno:
- spermatocyty I rzędu;
- spermatocyty II rzędu;
- spermatydy.
Wreszcie, w samym świetle cewek lokalizują się dojrzałe komórki płciowe męskie, czyli plemniki. Dojrzewanie męskiej komórki płciowej trwa 74 dni. Plemniki są transportowane wraz z innymi składnikami nasienia przez cewki nasienne proste i przewodziki odprowadzające jądra do najądrza, w którego przewodzie są magazynowane.
Cały proces podlega ścisłej kontroli hormonalnej. Hormon folikulotropowy oraz androgeny podtrzymują gametogenną funkcję jąder. Po usunięciu przysadki mózgowej iniekcje z hormonem luteinizującym wywołują wysokie, miejscowe zagęszczenie androgenów w jądrach, co podtrzymuje spermatogenezę. Etapy rozwoju od spermatogoniów do spermatyd wydają się niezależne od obecności androgenów. Jednakże dojrzewanie spermatyd zależy od działania androgenów na komórki Sertolego, w których są zanurzone rozwijające się spermatozoa.
Rozwój plemników
Spermatogonia są pierwotnymi komórkami płciowymi, zlokalizowanymi w pobliżu błony podstawnej kanalików nasiennych, gdzie dojrzewają do spermatocytów I rzędu. Proces ten rozpoczyna się w okresie dojrzewania osobnika płci męskiej. Spermatocyty I rzędu ulegają podziałowi mejotycznemu, redukującemu liczbę chromosomów. W tym dwustopniowym procesie dzielą się one na spermatocyty II rzędu, a następnie spermatydy, które zawierają 23 haploidalne chromosomy. Spermatydy ostatecznie dojrzewają do plemników.
Gdy pojedyncze spermatogonium dzieli się i dojrzewa, jego komórki potomne pozostają ściśle związane przez mostki cytoplazmatyczne aż do późnej fazy spermatydowej. Gwarantuje do prawdopodobnie synchronię różnicowania się każdego klonu komórki płciowej. Szacuje się, że z jednego spermatogonium powstaje 512 spermatyd.
Co to jest plemnik?
Plemnik jest męską komórką płciową, niezbędną do zapłodnienia komórki jajowej u kobiety i tym samym wydania potomstwa na świat. To złożona, ruchoma komórka, bogata w materiał DNA. Posiada główkę zbudowaną przede wszystkim z materiału chromosomowego. Główkę o kształcie czapeczki pokrywa akrosom – organellum lizosomopodobne, bogate w enzymy zaangażowane w penetrację komórki jajowej przez plemniki oraz w inne procesy uczestniczące w zapłodnieniu.
Późniejszy rozwój plemników
Plemniki opuszczające jądra nie wykazują jeszcze pełnej ruchliwości. Kontynuują swoje dojrzewanie i nabywają ruchliwości podczas wędrówki przez najądrza. Umiejętność poruszania się jest istotna przede wszystkim po to, aby plemnik mógł sprawnie przejść przez drogi rodne kobiety i dotrzeć do komórki jajowej.
Wpływ temperatury na spermatogenezę
Proces spermatogenezy wymaga temperatury znacznie niższej niż we wnętrzu ciała. Jądra norma,nie utrzymują temperaturę około 32 stopni Celsjusza, co zapewnia cyrkulacja powietrza wokół moszny i prawdopodobnie również wymiana ciepła na drodze wymiany przeciwprądowej pomiędzy tętnicami nasiennymi a żyłami. Niezstąpienie jąder prowadzi do uszkodzenia ścian kanalików oraz niepłodności.
W związku z tym gorące kąpiele (około 45 stopni Celsjusza) przez około 30 minut dziennie oraz noszenie strojów sportowych z izolacją termiczną zmniejszają ilość wytwarzanego nasienia, w niektórych przypadkach nawet o 90%. Redukcja wytwarzania nasienia takimi metodami nie może być jednak uznawana za niezawodną metodę antykoncepcyjną.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Ganong W., Fizjologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2017.
- Traczyk W., Fizjologia człowieka w zarysie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007.
