Nerw trójdzielny (łac. nervus trigeminus) to V nerw czaszkowy. Jest pierwszym nerwem łuku skrzelowego, czyli łuku żuchwowego. Jak wskazuje jego nazwa, zaopatrza on określony obszar trzema głównymi pniami.
Nerw trójdzielny – anatomia
Nerw trójdzielny składa się z części większej, zbudowanej z dośrodkowych włókien czuciowych oraz części mniejszej, utworzonej z odśrodkowych włókien ruchowych. Oprócz nich gałęzie nerwu przypuszczalnie wiodą własne włókna przywspółczulne układu autonomicznego.
Wychodzi on z mózgowia dwoma korzeniami na przednio-bocznej powierzchni mostu. Korzeń grubszy stanowi czuciową, większą część nerwu, z kolei korzeń cieńszy mniejszą, ruchową. Oba korzenie dzielą wspólną drogę prawie do szczytu piramidy kości skroniowej. Następnie część większa grubieje i wytwarza zwój troisty.
Trzy wspomniane we wstępie pnie to nerwy:
- oczny;
- szczękowy;
- żuchwowy.
Nerw oczny (łac. nervus ophthalmicus)
Gałąź pierwsza, czyli oczna, kieruje się ku górze i do przodu. Dalej wstępuje do oczodołu przez szczelinę oczodołową górną.
Nerw szczękowy (łac. nervus maxillaris)
Biegnie poziomo do przodu i przez otwór okrągły wchodzi do dołu skrzydłowo-podniebiennego.
Nerw żuchwowy (łac. nervus mandibularis)
Gałąź trzecia, czyli nerw żuchwowy, kieruje się ku dołowi i przez otwór owalny zstępuje do dołu podskroniowego.
Unerwienie
Nerw oczny unerwia skórę głowy nieco powyżej szpary powiekowej i boczną powierzchnię nosa. Następnie opuszczając czaszkę szczeliną oczodołową górną dzieli się na 3 gałązki końcowe: nerw łzowy unerwiający gruczoł łzowy, nerw czołowy unerwiający zatokę czołową, skórę czoła i górną powiekę oraz nerw nosowo-rzęskowy unerwiający przyśrodkowy kąt oka i rogówkę.
Nerw szczękowy unerwia skórę poniżej szpary powiek i ust. Następnie opuszcza czaszkę przez otwór okrągły i oddaje 3 gałęzie końcowe: nerw jarzmowy, podoczodołowy i nerwy skrzydłowo podniebienne.
Nerw żuchwowy unerwia czuciowo skórę poniżej szpary ust i skroni, ruchowo zaś mięśnie żucia.
Nerwoból trójdzielny
Dolegliwość charakteryzuje się ostrymi, przeszywającymi i trwającymi kilka sekund napadami bólu w zakresie unerwienia czuciowego twarzy. Jest to tak zwana rwa twarzowa. Występuje rzadko przed 40. rokiem życia, ponieważ jej częstość określa się na 3-6 przypadków na 100 000 osób i wzrasta z wiekiem. Jeśli pojawia się w młodszym wieku może być objawem stwardnienia rozsianego.
Objawy
Ból często bywa wyzwalany przez dotknięcie skóry twarzy, ruchy żuchwą czy nawet zmiany temperatury. Dodatkowo zwykle dotyczy drugiej i trzeciej gałęzi nerwu trójdzielnego. Dolegliwości bólowe zwykle są tak silne, że powodują wykrzywienie twarzy uniemożliwiające mówienie czy jedzenie. Występuje jednostronnie, chociaż po okresie remisji może się pojawić po stronie przeciwnej. W wielu przypadkach stwierdza się także miejscową przeczulicę.
W samoistnej neuralgii nerwu trójdzielnego nie stwierdza się ubytkowych objawów neurologicznych.
Przyczyny
Przyczyna powstawania samoistnego nerwobólu trójdzielnego pozostaje niejasna. Do tej pory nie znaleziono zmian, które mogłyby odpowiadać za wystąpienie bólu.
Jako przyczynę opisuje się guzy, tętniaki i malformacje naczyniowe. Jednak największą akceptację zyskała sobie teoria konfliktu naczyniowo-nerwowego. Zgodnie z nią, przyczyną nerwobólu jest jest ucisk korzenia nerwowego przez tętnicę móżdżku dolną przednią.
Leczenie
W terapii najskuteczniejsze wydają się być leki przeciwpadaczkowe. Jednakże terapia farmakologiczna często nie jest zadowalająca, ponieważ aż u około 50% pacjentów nie uzyskuje się klinicznej poprawy.
Coraz częściej pożądaną metodą jest zabieg, który polega na uszkodzeniu gałązki nerwu trójdzielnego. Współczesne techniki wykorzystują promieniowanie, glicerol, bądź mechaniczne uszkadzanie. Taka terapia wiąże się z dużą skutecznością, niestety trzeba ją co pewien czas powtarzać.
Zobacz również: Badanie nerwów czaszkowych.
Polecane produkty:
|
Kwas hialuronowy na stawy i skórę
Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej... |
|
Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę
Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom V, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Kwolek A., Fizjoterapia w neurologii i neurochirurgii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Stępień A., Neuralgie i nerwobóle twarzy, Polski Przegląd Neurologiczny, 3/2007.
