Wysiłkowe nietrzymanie moczu to najczęściej występujący typ inkontynencji (oprócz niego wyróżnia się jeszcze nietrzymanie moczu z przepełnienia oraz nietrzymanie moczu z naglącym parciem). Objawy są bardzo charakterystyczne i mogą dotyczyć każdej osoby, przy czym zwykle pojawiają się u pacjentek po przebytych ciążach i porodach, a także u osób starszych. Jakie są przyczyny inkontynencji wysiłkowej? W jakich okolicznościach dochodzi do wycieku moczu i w jaki sposób wygląda leczenie tej przypadłości?
Wysiłkowe nietrzymanie moczu – przyczyny i charakterystyka
Wysiłkowe nietrzymanie moczu, jak sama nazwa wskazuje, objawia się niekontrolowanym wyciekiem moczu w trakcie podejmowania wysiłku. Bezpośrednią przyczyną dolegliwości jest zwiększenie obciążenia mięśni dna miednicy, biorących udział w kontroli procesu mikcji. Dzieje się tak z uwagi na zwiększenie ciśnienia w obrębie jamy brzusznej i miednicy mniejszej – zwykle podczas dźwigania ciężkich przedmiotów, podnoszenia dziecka, w trakcie kichania czy kaszlu (mówimy wówczas o wysiłkowym nietrzymaniu moczu pierwszego stopnia). Jeśli mięśnie są nadmiernie napięte i/lub nie podejmuje się działań w kierunku ich wzmocnienia, wówczas niekontrolowany wyciek moczu może pojawić się także przy niewymagających dużego wysiłku czynnościach (takich jak wchodzenie po schodach, zmiana pozycji z leżącej lub siedzącej na stojącą) – w takiej sytuacji u pacjenta diagnozuje się inkontynencję wysiłkową drugiego stopnia. Trzeci stopień dolegliwości objawia się niekontrolowanym wypływaniem moczu nawet w bezruchu.
Do czynników zwiększających ryzyko wystąpienia wysiłkowego nietrzymania moczu zalicza się:
- dużą liczbę ciąż i porodów, urodzenie dziecka z wagą powyżej 4 kilogramów, zastosowanie przy porodzie kleszczy czy próżnociągu, rozległe obrażenia okołoporodowe;
nieuregulowaną nadwagę i otyłość; - nieprawidłowe nawyki toaletowe (przyjmowanie niewłaściwej pozycji do oddawania moczu i kału, nadmierne parcie, oddawanie moczu „na zapas” i inne);
- wykonywanie ćwiczeń nieadekwatnych do stopnia zaawansowania i fizjonomii (chodzi tu przede wszystkim o ćwiczenia mięśni brzucha, które zwiększają ciśnienie i nacisk na mięśnie dna miednicy);
- wykonywanie ciężkiej pracy fizycznej na co dzień.
Oprócz powyższych, czynnikami ryzyka inkontynencji wysiłkowej są także przewlekłe choroby przebiegające z intensywnym kaszlem i/lub kichaniem, zaburzenia hormonalne czy przebyte operacje ginekologiczne lub urologiczne.
Wysiłkowe nietrzymanie moczu – ćwiczenia
Podstawą terapii inkontynencji wysiłkowej jest zmiana niekorzystnych nawyków toaletowych, a oprócz tego – wykonywanie ćwiczeń na wysiłkowe nietrzymanie moczu. Oba te aspekty leczenia warto skonsultować z fizjoterapeutą proginekologicznym – specjalistą od funkcjonowania mięśni dna miednicy oraz układu moczowego. Wśród zmian koniecznych do wprowadzenia u pacjenta z inkontynencją na co dzień zalicza się między innymi przyjmowanie prawidłowej pozycji podczas mikcji i defekacji, a także w trakcie dźwigania i podnoszenia czy kaszlu oraz kichania. Chodzi tu o to, by w sytuacjach fizjologicznego wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej, poprzez przyjmowanie odpowiednich pozycji, minimalizować efekt obciążenia mięśni dna miednicy. Oczywiście na co dzień, w celu zachowania maksymalnego komfortu i higieny, warto zaopatrzyć się w artykuły dla osób z inkontynencją – dyskretne, niwelujące przykry zapach i wygodne: https://www.doz.pl/apteka/k4697-Nietrzymanie_moczu.
Ćwiczenia na wysiłkowe nietrzymanie moczu powinny być dobrane oraz zaprezentowane pacjentowi przez specjalistę. Ich charakterystyka zależy bowiem od codziennych nawyków danej osoby, od stopnia obniżenia dna miednicy, od stopnia nietrzymania moczu, a także wielu innych czynników – jak choćby od umiejętności rozluźniania omawianych mięśni. Wykonując treningi „uniwersalne”, bez konsultacji ze specjalistą, można bowiem doprowadzić do nadmiernego spięcia mięśni dna miednicy, a w efekcie – do dalszego ich osłabienia i pogłębienia problemu inkontynencji.
Źródła:
- Dr n. med. R. Drabczyk, Nietrzymanie moczu – rodzaje, leczenie i sposoby zapobiegania [w:] Medycyna Praktyczna, 31.03.2022
- Dr n. med. R. Drabczyk, Nietrzymanie moczu – przyczyny [w:] Medycyna Praktyczna, 02.04.2012
- Lek. S. Bender, lek. J. Borowski, dr n. med. T. Borkowski, dr n. med. C. Torz, prof. dr hab. med. P. Radziszewski, Nietrzymanie moczu [w:] Medycyna po Dyplomie 6/2011
- T. Rechberger, E. Rechberger, Jak leczyć nietrzymanie moczu [w:] Lekarz POZ 2/2022
- Dr n. med. A. Rogowski, prof. dr hab. n. med. W. Baranowski, Nietrzymanie moczu u młodych kobiet [w:] Ginekologia po Dyplomie 05/2015
- W. Majkusiak, E. Barcz, Schorzenia dna miednicy. Uzasadnienie dla opracowania rekomendacji klinicznych [w:] Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2017, tom 2, nr 4
- T. Rechberger, B. Kulik-Rechberger, Zaburzenia czynnościowe dolnych dróg moczowych – postępowanie diagnostyczno-terapeutyczne w praktyce lekarza rodzinnego [w:] Forum Medycyny Rodzinnej 2010, tom 4, nr 6
Artykuł sponsorowany
