Zwyrodnienie plamki żółtej (w skrócie AMD) dotyczy w znacznym stopniu osób starszych, przy czym najczęściej rozwija się w krajach wysoko rozwiniętych. Właśnie dlatego schorzenie to zaliczono do grupy chorób cywilizacyjnych.
Zwyrodnienie plamki żółtej – postacie choroby
Wyróżnia się 2 postacie zwyrodnienia plamki żółtej:
- suchą – występuje znacznie częściej, ponieważ aż u 90% chorych. Obejmuje wolny przebieg prowadzący do stopniowego upośledzenia widzenia centralnego;
- wysiękową – obejmuje nagłe i szybko postępujące ubytki widzenia. Charakteryzuje się powstawaniem podsiatkówkowych błon neowaskularnych.
Warto również wiedzieć, czym jest plamka żółta. Otóż stanowi ona obszar siatkówki oka o wymianach około 2 mm. Zawiera luteinę i zeaksantynę, które nadają jej kolor. W samym środku plamki żółtej znajduje się zagłębienie, w którym zlokalizowane są światłoczułe receptory siatkówki. To właśnie plamka żółta jest największym skupiskiem czopków.
Przyczyny
Etiologia AMD nie została do końca poznana. Ze względu na przedział wiekowy, który obejmuje, sugeruje się jej związek z osłabieniem mechanizmów obrony antyoksydacyjnej w siatkówce oka. Następuje to właśnie wraz z wiekiem. U osób w podeszłym wieku dochodzi także do osłabienia połączeń pomiędzy komórkami nabłonka barwnikowego siatkówki, a naczyniami kapilarnymi naczyniówki. Za inną przyczynę uważa się mutacje w obrębie genu kodującego czynnik H. To białko odpowiedzialne za hamowanie reakcji układu odpornościowego na infekcje wirusowe czy bakteryjne.
Wśród czynników ryzyka znajdują się:
- wiek – częściej narażone są osoby starsze;
- płeć – żeńska;
- czynniki genetyczne;
- niezdrowy tryb życia obejmujący palenie papierosów, otyłość, dietę ubogą w antyoksydanty czy przebywanie na słońcu bez ochrony oczu;
- jasna barwa oczu.
Dużą rolę w patogenezie choroby odgrywa stres oksydacyjny. Wolne rodniki tlenowe będące szkodliwymi związkami powstającymi głównie w związku z trybem życia wywołują szereg negatywnych zmian w organizmie człowieka. Prowadzą między innymi do przyspieszenia starzenia się organizmu i rozwoju wielu chorób. Sugeruje się, że wolne rodniki mogą wpływać na rozwój zwyrodnienia plamki żółtej.
Objawy
Objawy oraz ich nasilenie zależą od stopnia zaawansowania choroby. Na samym początku, gdy zwyrodnienie plamki żółtej nie jest aż tak rozwinięte, chory może skarżyć się na zniekształcenia linii prostych, umiarkowane zaburzenia w odbiorze kolorów oraz lekkie falowanie obrazu.
Objawy kliniczne różnią się poza tym w zależności od rodzaju choroby. W przypadku postaci suchej zwyrodnienie plamki żółtej objawia się brakiem zdolności widzenia po wejściu z jasnego pomieszczenia do ciemnego i hiperpigmentacją lub depigmentacją siatkówki. Z kolei w przypadku postaci wysiękowej zauważa się przede wszystkim nagłe, szybko postępujące pogorszenie widzenia.
Zobacz również: Odruchy oczne.
Leczenie
Do tej pory nie ma skutecznej metody wyleczenia postaci suchej zwyrodnienia plamki żółtej. Choroba powoduje nieodwracalne pogorszenie wzroku wpływając negatywnie na jakość życia pacjenta. W tym przypadku konieczna jest rehabilitacja narządu wzroku, która jednak nie jest popularna w naszym kraju (a także w wielu innych krajach Europy). Lepsze rokowania szacuje się przy postaci wysiękowej. Można zastosować następujące metody:
- koagulacja laserowa;
- terapia fotodynamiczna;
- farmakoterapię.
Koagulacja laserowa polega na zamknięciu za pomocą wiązki laserowej krwawiących naczyń w obrębie oka. Nie można jednak poddawać terapii naczyń zbyt blisko dołka centralnego. Terapia fotodynamiczna obejmuje podanie substancji fotouczulającej, a następnie zastosowanie laseroterapii. Obie te metody nie przywracają utraconego wzroku, jednak zapobiegają pogarszaniu się widzenia.
Farmakoterapia natomiast obejmuje stosowanie preparatów zawierających przeciwciała monoklonalne, niesteroidowe leki przeciwzapalne czy statyny.
W postaci wysiękowej swego czasu stosowano chirurgię szklistkowo-siatkówkową. Celem likwidacji błony wykonywano zabiegi witrektomii, podczas których usuwano błonę z przestrzeni podsiatkówkowej. Inną metodą chirurgiczną była tak zwana translokacja plamki. Jednakże ze względu na skutki uboczne i niezadowalające efekty z postępowania chirurgicznego zrezygnowano.
Bibliografia
- Święch-Zubilewicz A., Dolar-Szczasny J., Mackiewicz J., Jak leczymy i dokąd zmierzamy w terapii AMD?, Ophtha Therapy, 1/2014.
- Edbom-Kolarz A., Marcinkowski J., Słabowzroczność spowodowana zwyrodnieniem plamki żółtej związanym z wiekiem i jego praktyczne konsekwencje, Hygeia Public Health, 47/2012.
- Kostrzewa B., Rojek A., Gabryś J., Karuga-Kuźniewska E, E. Staszuk A., Rybak Z., Starcze zwyrodnienie plamki żółtej – choroba cywilizacyjna XXI wieku, Inżynieria Biomedyczna, 2/2015.
- Jankowska-Lech I., Grabska-Liberek I., Krzyżewska-Niedziałek A., (i inni), Zwyrodnienie plamki związane z wiekiem – choroba starzejących się społeczeństw, Postępy Nauk Medycznych, 12/2013.
Polecane produkty:
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... | |
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |