Choroba lokomocyjna jest częstą dolegliwością osób podróżujących pojazdami. Szacuje się, że niektóre jej objawy odczuwa aż do 30% ogólnej populacji, przy czym 5% bardzo źle znosi podróż. Najczęściej dotyczy ona dzieci w wieku 10-12 lat.
Przyczyny
Chorobę lokomocyjną wywołują różnego rodzaju ruchy występujące podczas podróżowania łodzią (choroba morska), samolotem , autobusem, samochodem itd. Niekiedy może ją wywołać nawet jazda na nartach lub korzystanie z symulatorów wirtualnej rzeczywistości.
Wciąż nie określono jednoznacznej przyczyny tego zjawiska. Uznaje się jednak, że podczas jazdy wybranym środkiem lokomocji, wzrok odbiera zmianę otoczenia, a mózg interpretuje to jako ruch. W tym samym czasie narząd równowagi (błędnik) nie odnotowuje zmian położenia ciała, aczkolwiek reaguje na siły związane z przyspieszeniem i hamowaniem pojazdu.
Choroba lokomocyjna jest więc zespołem reakcji autonomicznych w odpowiedzi na te ruchy.
Narząd równowagi a choroba lokomocyjna
Narząd równowagi człowieka znajduje się w uchu wewnętrznym. Jego receptory (proprioceptory) znajdują się w układzie przedsionkowym obejmującym pozasłuchową część błędnika z dwoma narządami otolitowymi, czyli łagiewką i woreczkiem oraz trzema kanałami półkolistymi.
To właśnie woreczek posiada na swej powierzchni zagłębienie zwane plamką woreczka ułożoną pod kątem prostym względem podobnej plamki łagiewki. Jego receptory wyspecjalizowane są w wykrywaniu ruchów o niskiej częstotliwości, czyli takich, które wywołują chorobę lokomocyjną.
Czynniki ryzyka
Uznaje się, że kobiety są bardziej podatne na chorobę lokomocyjną niż mężczyźni, przy czym również bardziej narażone są osoby młodsze. W przypadku kobiet zauważa się u nich podwyższony poziom kortyzolu, który wpływa na pojawienie się schorzenia.
Kolejnym czynnikiem ryzyka, bez względu na wiek czy płeć, jest hiperglikemia.
Objawy
Choroba lokomocyjna może powodować:
- zaburzenia percepcji wzrokowej;
- zaburzenia równowagi i koordynacji;
- wahania nastroju;
- bladość;
- brak apetytu;
- zwiększona potliwość;
- zwiększone wydzielanie śliny;
- nudności i wymioty.
Obserwuje się również dyskomfort związany z funkcjonowaniem układu pokarmowego oraz zmiany w równowadze sympatykowagalnej autonomicznego układu nerwowego. Wymienione objawy często nasila zapach benzyny.
Ciekawostką jest, że dzieci do 2. roku życia nie wykazują objawów tej choroby, ponieważ często układa się je w pozycji leżącej. W efekcie nie spostrzegają one zmian wizualnych w orientacji przestrzennej.
Choroba morska
Jest ona odmianą choroby lokomocyjnej z tą różnicą, że to wzrok nie odbiera żadnych bodźców o tym, że ciało znajduje się w ruchu (przynajmniej pod pokładem czy w kajutach). Tymczasem błędnik wychwytuje bodźce związane z długotrwałym kołysaniem. Ten typ niezgodności bodźców również prowadzi do dezorientacji i nieprzyjemnych zaburzeń.
Leczenie
Nie ma sposobu na wyleczenie choroby lokomocyjnej. Jeśli występuje u osób młodych, zazwyczaj przemija wraz z dorastaniem. W aptekach i sklepach można zakupić różnego rodzaju tabletki i gumy przeznaczone do minimalizowania objawów schorzenia, ponieważ działają uspokajająco i nasennie.
Istnieją także pewne rady, których należy przestrzegać, aby jak najbardziej minimalizować nieprzyjemne dolegliwości:
- skup uwagę na czymś innym niż okno w pojeździe, unikaj spoglądania na przemijające za oknem obiekty. Nie skupiaj jednak uwagi na jednym, małym szczególe, np. literkach w książce. Uznaje się, że czytanie u wielu osób nasila objawy choroby. Dobrym sposobem jest zamknięcie oczu i słuchanie muzyki lub rozmowa z innym pasażerem;
- unikaj zbędnych ruchów głową;
- zapewnij sobie odpowiednią wentylację, np. poprzez uchylenie okna w pojeździe. Stały dostęp świeżego powietrza znacznie zmniejsza objawy;
- unikaj ciężkich i tłustych posiłków przed jazdą oraz w jej trakcie.
Uznaje się także, że skuteczne bywają preparaty ziołowe. Czasami należy podjąć się terapii ziołowej tydzień wcześniej, aby zadziałała skutecznie. Są one pomocne w walce z chorobą lokomocyjną, bo wykazują minimalne skutki uboczne i nie powodują senności. Poleca się korzeń imbiru w postaci herbaty lub świeże liście mięty.
Bibliografia
- Konturek S., Fizjologia człowieka, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1998.
- Malińska M., Zużewicz K., Bugajska J., (i inni), Subiektywne odczucia wskazujące na występowanie choroby symulatorowej i zmęczenie po ekspozycji na rzeczywistość wirtualną, Medycyna Pracy, 3/2014.
- Kimszal E., Damme-Ostapowicz K., Kinetoza – problem podróżników?, Pielęgniarstwo Polskie, 3/2016.
Polecane produkty:
|
Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu
Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej... |
|
Spirulina 100% naturalna
Spirulina platensis - alga o niebiesko-zielonej barwie. Dostarcza kompleks niezwykle ważnych składników odżywczych takich jak m.in. białko, witaminy, minerały, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wspomaga regulację metabolizmu … Zobacz więcej... |
