Choroba lokomocyjna jest częstą dolegliwością osób podróżujących pojazdami. Szacuje się, że niektóre jej objawy odczuwa aż do 30% ogólnej populacji, przy czym 5% bardzo źle znosi podróż. Najczęściej dotyczy ona dzieci w wieku 10-12 lat.
Przyczyny
Chorobę lokomocyjną wywołują różnego rodzaju ruchy występujące podczas podróżowania łodzią (choroba morska), samolotem , autobusem, samochodem itd. Niekiedy może ją wywołać nawet jazda na nartach lub korzystanie z symulatorów wirtualnej rzeczywistości.
Wciąż nie określono jednoznacznej przyczyny tego zjawiska. Uznaje się jednak, że podczas jazdy wybranym środkiem lokomocji, wzrok odbiera zmianę otoczenia, a mózg interpretuje to jako ruch. W tym samym czasie narząd równowagi (błędnik) nie odnotowuje zmian położenia ciała, aczkolwiek reaguje na siły związane z przyspieszeniem i hamowaniem pojazdu.
Choroba lokomocyjna jest więc zespołem reakcji autonomicznych w odpowiedzi na te ruchy.
Narząd równowagi a choroba lokomocyjna
Narząd równowagi człowieka znajduje się w uchu wewnętrznym. Jego receptory (proprioceptory) znajdują się w układzie przedsionkowym obejmującym pozasłuchową część błędnika z dwoma narządami otolitowymi, czyli łagiewką i woreczkiem oraz trzema kanałami półkolistymi.
To właśnie woreczek posiada na swej powierzchni zagłębienie zwane plamką woreczka ułożoną pod kątem prostym względem podobnej plamki łagiewki. Jego receptory wyspecjalizowane są w wykrywaniu ruchów o niskiej częstotliwości, czyli takich, które wywołują chorobę lokomocyjną.
Czynniki ryzyka
Uznaje się, że kobiety są bardziej podatne na chorobę lokomocyjną niż mężczyźni, przy czym również bardziej narażone są osoby młodsze. W przypadku kobiet zauważa się u nich podwyższony poziom kortyzolu, który wpływa na pojawienie się schorzenia.
Kolejnym czynnikiem ryzyka, bez względu na wiek czy płeć, jest hiperglikemia.
Objawy
Choroba lokomocyjna może powodować:
- zaburzenia percepcji wzrokowej;
- zaburzenia równowagi i koordynacji;
- wahania nastroju;
- bladość;
- brak apetytu;
- zwiększona potliwość;
- zwiększone wydzielanie śliny;
- nudności i wymioty.
Obserwuje się również dyskomfort związany z funkcjonowaniem układu pokarmowego oraz zmiany w równowadze sympatykowagalnej autonomicznego układu nerwowego. Wymienione objawy często nasila zapach benzyny.
Ciekawostką jest, że dzieci do 2. roku życia nie wykazują objawów tej choroby, ponieważ często układa się je w pozycji leżącej. W efekcie nie spostrzegają one zmian wizualnych w orientacji przestrzennej.
Choroba morska
Jest ona odmianą choroby lokomocyjnej z tą różnicą, że to wzrok nie odbiera żadnych bodźców o tym, że ciało znajduje się w ruchu (przynajmniej pod pokładem czy w kajutach). Tymczasem błędnik wychwytuje bodźce związane z długotrwałym kołysaniem. Ten typ niezgodności bodźców również prowadzi do dezorientacji i nieprzyjemnych zaburzeń.
Leczenie
Nie ma sposobu na wyleczenie choroby lokomocyjnej. Jeśli występuje u osób młodych, zazwyczaj przemija wraz z dorastaniem. W aptekach i sklepach można zakupić różnego rodzaju tabletki i gumy przeznaczone do minimalizowania objawów schorzenia, ponieważ działają uspokajająco i nasennie.
Istnieją także pewne rady, których należy przestrzegać, aby jak najbardziej minimalizować nieprzyjemne dolegliwości:
- skup uwagę na czymś innym niż okno w pojeździe, unikaj spoglądania na przemijające za oknem obiekty. Nie skupiaj jednak uwagi na jednym, małym szczególe, np. literkach w książce. Uznaje się, że czytanie u wielu osób nasila objawy choroby. Dobrym sposobem jest zamknięcie oczu i słuchanie muzyki lub rozmowa z innym pasażerem;
- unikaj zbędnych ruchów głową;
- zapewnij sobie odpowiednią wentylację, np. poprzez uchylenie okna w pojeździe. Stały dostęp świeżego powietrza znacznie zmniejsza objawy;
- unikaj ciężkich i tłustych posiłków przed jazdą oraz w jej trakcie.
Uznaje się także, że skuteczne bywają preparaty ziołowe. Czasami należy podjąć się terapii ziołowej tydzień wcześniej, aby zadziałała skutecznie. Są one pomocne w walce z chorobą lokomocyjną, bo wykazują minimalne skutki uboczne i nie powodują senności. Poleca się korzeń imbiru w postaci herbaty lub świeże liście mięty.
Bibliografia
- Konturek S., Fizjologia człowieka, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1998.
- Malińska M., Zużewicz K., Bugajska J., (i inni), Subiektywne odczucia wskazujące na występowanie choroby symulatorowej i zmęczenie po ekspozycji na rzeczywistość wirtualną, Medycyna Pracy, 3/2014.
- Kimszal E., Damme-Ostapowicz K., Kinetoza – problem podróżników?, Pielęgniarstwo Polskie, 3/2016.
Polecane produkty:
|
Spirulina Febico - naturalne witaminy i minerały najwyższej jakości
Naturalna alga, która dostarcza witaminy i minerały o wysokiej jakości i biodostępności. Zwiększa odporność, wpływa na regulację metabolizmu, dodaje energii oraz zmniejsza uczucie zmęczenia. Zawarta w niej biotyna poprawia stan włosów, paznokci i skóry .. Zobacz więcej... |
|
Spirulina w proszku od bioalgi
Spirulina jest bogatym źródłem wielu składników odżywczych. Jej skład to wysokiej jakości białko pochodzenia roślinnego, witaminy, minerały (również pierwiastki śladowe), fitoskładniki (m.in. fikocyjanina, chlorofil, karotenoidy), kwasy tłuszczowe ... Zobacz więcej... |
