Do urazów różnego typu bardzo często dochodzi w czasie uprawiania sportów czy podczas rekreacji. Nie są jednak rzadkością również na co dzień – wystarczy chwila nieuwagi i może dojść do nich chociażby w domu czy w drodze do pracy. Do jednych z najczęściej występujących urazów można zaliczyć stłuczenia i skręcenia. W obu przypadkach mogą one wiązać się z szeregiem objawów utrudniających normalne funkcjonowanie. Jak postępować przy stłuczeniach i skręceniach?
Czym są stłuczenia i skręcenia? Jak powstają?
Stłuczenia są efektami urazów bezpośrednich, które wiążą się z działaniem dużej siły na tkanki podskórne (bez jednoczesnego przerwania tkanki skórnej), w tym na tkanki miękkie, nerwy, mięśnie czy naczynia krwionośne. Do stłuczeń bardzo często dochodzi przy upadkach lub w związku z uderzeniami. Towarzyszy im niejednokrotnie podskórny wylew krwi, a w konsekwencji pojawiają się siniaki i krwiaki. Stłuczenia mogą wiązać się również z zaczerwienieniem w miejscu urazu i jego ociepleniem, a także z bólem oraz pojawieniem się obrzęku czy ze zmniejszeniem ruchomości danej partii ciała (w tym np. stawu).
Skręceniami określamy natomiast naciągnięcia struktur, których rola polega na stabilizacji stawów. W ich efekcie może dojść do naciągnięcia torebki stawowej bądź więzadeł. Skręceniom towarzyszy ból, a niekiedy również ograniczenie ruchomości w obrębie stawu. Może również wystąpić obrzęk i nie jest rzadkością pojawienie się krwiaka. Bardzo często dochodzi na przykład do skręcenia stawu skokowego lub kolanowego czy też do skręcenia nadgarstka.
Pierwsza pomoc przy stłuczeniach i skręceniach
Do wypadków może dochodzić nie tylko przy ryzykownych czynnościach albo obciążających sportach czy przy niebezpiecznych aktywnościach, ale również w warunkach domowych – zdarzają się na co dzień i to bardzo często w najmniej oczekiwanych sytuacjach. Pierwsza pomoc przy stłuczeniach i skręceniach będzie łatwiejsza z dobrze wyposażoną apteczką – powinny znaleźć się w niej bandaże elastyczne oraz kompresy, a także żel przeciwbólowy lub inne preparaty działające miejscowo przeciwbólowo, przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo.
Stłuczenia – co robić?
Jeśli dojdzie do wypadku, to nie należy panikować, tylko skupić się na podstawach pierwszej pomocy.
- Przy stłuczeniu podstawą jest unieruchomienie miejsca urazu i jego dobre schłodzenie, w tym na przykład z wykorzystaniem chłodzącego sprayu.
- Dobrze sprawdzą się również zimne okłady, które obkurczają naczynia krwionośne, sprzyjając efektywniejszemu wchłanianiu siniaków.
- Jeśli przy stłuczeniu doszło do otarcia naskórka, należy zdezynfekować ten obszar ciała i założyć opatrunek.
- Pomocne może być też uniesienie stłuczonej kończyny (o ile uraz jej dotyczy) powyżej serca.
- Gdy minie już trochę czasu od urazu, można stosować ciepłe okłady, które przyspieszą znikanie siniaków, chroniąc przed powstawaniem skrzepów.
Przy uciążliwych dolegliwościach bólowych można sobie pomóc, stosując miejscowe środki z NLPZ. Bardzo dobrze sprawdzi się tu żel lub maść na stłuczenia o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym. Przy lekkich stłuczeniach dolegliwości zwykle ustępują samoczynnie i mogą wystarczyć same okłady, leki miejscowe oraz odciążenie kończyny. Przy silniejszych stłuczeniach konieczne może być już unieruchomienie z wykorzystaniem bandaża elastycznego.
Skręcenia – jak pomóc?
Przy skręceniach podstawą pierwszej pomocy jest również przykładanie zimnego okładu w miejsce urazu, co pomoże zredukować obrzęk. Najlepiej systematycznie schładzać to miejsce przez dobę. Pomocne będzie również unieruchomienie kończyny, w tym zastosowanie do jej usztywnienia i kompresji elastycznego bandaża, opaski uciskowej albo stabilizatora. Tu także w miarę możliwości należy trzymać kończynę powyżej wysokości serca. Przy poważniejszych skręceniach konieczne mogą być przeciwbólowe i przeciwzapalne maści na ból kolana, które szybko przyniosą ukojenie.
Co stosować na stłuczenia i skręcenia?
W przypadku urazów ważne jest jak najszybsze wdrożenie działań pozwalających ograniczyć obrzęk, krwiak czy stan zapalny. Nie mniej ważne jest też czasowe odciążenie miejsca urazu, które potrzebuje czasu na regenerację. Należy stosować okłady – na początku zimne, a z czasem ciepłe. W tej sytuacji można wykorzystać na przykład maści i żele chłodzące lub rozgrzewające czy też skorzystać z kompresów bądź plastrów o wspomnianym działaniu. Polecane są też działające miejscowo preparaty przeciwbólowe i przeciwzapalne, w tym maść na stłuczenia z NLPZ.
Urazy – kiedy koniecznie trzeba iść do lekarza?
Nie w każdym przypadku stłuczenia i skręcenia wymagają pilnej interwencji medycznej, jednak są również sytuacje, przy których nie należy zwlekać z kontaktem ze specjalistą. Niekiedy nawet z pozoru niewielkie stłuczenia czy skręcenia mogą okazać się znacznie poważniejsze i wiązać się z niekorzystnymi następstwami. Koniecznie należy skonsultować się z lekarzem, jeśli ból związany z urazem jest tak silny, że uniemożliwia prawidłowe poruszanie się. Konsultacji z lekarzem wymagają też narastające dolegliwości bólowe, które nie ustępują. W niektórych przypadkach konieczne będzie wykonanie badania RTG, skorzystanie z ortezy, a z czasem rehabilitacja, w tym odpowiednio dobrane masaże i ćwiczenia fizjoterapeutyczne, które pomogą wrócić do pełnej sprawności.
Artykuł sponsorowany
