Staw nadgarstkowo-śródręczny kciuka (łac. articulatio carpometacarpea pollicis) to dwuosiowe połączenie stawem siodełkowym powierzchni stawowych kości czworobocznej większej należącej do kości nadgarstka i I kości śródręcza. Staw nadgarstkowo-śródręczny kciuka posiada bardzo dużą ruchomość. Umożliwia wykonywanie odwodzenia, przywodzenia, przeciwstawiania, odprowadzania i obwodzenia kciukiem.
Staw nadgarstkowo-śródręczny kciuka – budowa
Powierzchnie stawowe kości czworobocznej większej i podstawy kości I śródręcza są ukształtowane siodełkowato i precyzyjnie do siebie dopasowane. Powierzchnia stawowa kości czworobocznej większej uwypukla się w kierunku dłoniowo-grzbietowym, natomiast w kierunku promieniowo-łokciowym ma charakter wklęsły. Na kości śródręcza ukształtowanie to jest odwrotne.
Bardzo mocnym i wytrzymałym utrwaleniem kości nadgarstka jest troczek zginaczy, zwany dawniej więzadłem poprzecznym nadgarstka. Rozpina się między wyniosłością promieniową, a łokciową nadgarstka, przemieniając bruzdę w kanał nadgarstka.
Staw nadgarstkowo śródręczny kciuka – ruchy (funkcje)
Ruchy kciuka w omawianym stawie odbywają się w dwóch głównych kierunkach: grzbietowo-dłoniowym (odwodzenie i przywodzenie) oraz promieniowo-łokciowym (przeciwstawianie kciuka i jego odprowadzanie). Zakres ruchów odwodzenia znajduje się w przedziale 35-40 stopni, natomiast zakres ruchów przeciwstawiania – w przedziale 45-60 stopni. Kombinacja wszystkich tych ruchów gwarantuje możliwość wykonywania obwodzenia. W stawie nadgarstkowo-śródręcznym kciuka biernie można wykonywać również ruchy obrotowe dokoła osi długiej. Wykonywanie tak wielu złożonych ruchów możliwe jest dzięki współpracy mięśni tej okolicy.
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka, Tom I, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.
- Sokołowska-Pituchowa J., Anatomia człowieka, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2006.
