Kobalt

Kobalt (symbol: Co, łac. cobaltum) to błyszczący metal o srebrzystobiałej barwie. W zależności od stężenia i formy, w której występuje, może być szkodliwy lub korzystny dla zdrowia. Kobalt jest podstawowym składnikiem tworzącym witaminę B12 (kobalaminę).

Kobalt w organizmie człowieka

Szacuje się, że współcześnie konsumenci dostarczają 1,7-100 μg kobaltu dziennie wraz z pokarmem. Z kolei całkowitą zawartość omawianego pierwiastka w organizmie człowieka ocenia się na 1,2-1,5 mg, bez względu na wiek. Wydalany jest wraz z moczem i w mniejszym stopniu z kałem.

Kobalt lokalizuje się we wszystkich tkankach ustroju, w szczególności w płynach ustrojowych i narządach wewnętrznych. Ciekawostką jest, że wyższe stężenie kobaltu występuje u nałogowych palaczy.

Źródła kobaltu

Kobalt może przyjmować postać nieorganiczną i organiczną. Ta pierwsza występuje w formie zjonizowanej i jest szkodliwa dla zdrowia. Można ją spotkać np. w biżuterii, sprzętach elektronicznych czy stopach metali, z których wykonuje się monety.

Źródła kobaltu w pożywieniu

Z kolei kobalt organiczny występuje powszechnie w produktach spożywczych. Można go znaleźć w zielonych częściach roślin, skorupiakach, mięczakach, rybach i w wodzie. Największe ilości znajdują się w produktach pochodzenia zwierzęcego, np. mięsie i mleku. Wśród surowców roślinnych za bogate źródło tego pierwiastka można uznać takie produkty jak:

• ziarna zbóż;
• kukurydza;
• sałata;
• szpinak;
• kapusta.

Kobalt przedostaje się do organizmu człowieka różnymi drogami: pokarmową, oddechową lub przez skórę. Może również zostać chirurgicznie wszczepiony do organizmu, ponieważ często jest składnikiem wszczepianych biomateriałów.

Zobacz również: Implant.

Wpływ kobaltu na zdrowie człowieka

Kobalt pełni w organizmie człowieka wiele ważnych funkcji. Przede wszystkim jest kluczowym elementem witaminy B12, czyli kobalaminy. Witamina ta odpowiada między innymi za prawidłowe wytwarzanie erytrocytów, czyli krwinek czerwonych. Jej niedobór jest jedną z przyczyn niedokrwistości. Jednocześnie kobalt wspiera syntezę kwasu foliowego.

Dodatkowo, kobalt warunkuje tworzenie aminokwasów i niektórych białek osłonki mielinowej komórek nerwowych. Jest zatem niezwykle istotny w powstawaniu neuroprzekaźników, które odpowiadają za prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i wszystkich innych układów organizmu.

Niedobór kobaltu

W związku z tym, że źródłem tego pierwiastka są przede wszystkim produkty pochodzenia zwierzęcego, jego niedobór może wystąpić u osób stosujących diety wegańskie czy diety wegetariańskie. Także wszelkiego rodzaju choroby jelitowe (zwłaszcza związane z biegunkami czy zmniejszonym wchłanianiem jelitowym) mogą być przyczyną niedoborów kobaltu.

Stan obniżonego stężenia kobaltu w organizmie objawia się niedokrwistością (ponieważ jednocześnie występuje niedobór witaminy B12) oraz zmianami zwyrodnieniowymi w obrębie błony śluzowej żołądka. Dzienne zapotrzebowanie na kobalt jest minimalne, z tego względu przy urozmaiconej diecie i braku problemów zdrowotnych ciężko o wystąpienie niedoboru.

Alergia na kobalt

W populacji ogólnej alergia na kobalt występuje stosunkowo często. Szacuje się nawet, że może dotyczyć aż 8% mieszkańców Europy. Objawy mogą pojawić się zarówno po spożyciu kobaltu, jak również wyłącznie przy kontakcie skórnym, np. nosząc biżuterię zawierającą ten pierwiastek. Alergia kontaktowa występuje jednak najczęściej u małych dzieci do 3. roku życia, znacznie rzadziej u osób dorosłych. Kontakt skóry z kobaltem może powodować rozsiane alergiczne kontaktowe zapalenie skóry i miejscowe alergiczne kontaktowe zapalenie skóry.

Natomiast w przypadku alergii pokarmowej zauważa się objawy takie jak refluks przełykowy, astma, suchość oczu i rzadziej bóle głowy. Niekiedy alergia manifestuje się nawet objawami natury psychicznej, np. skłonnością do depresji.

Warto wspomnieć również o narażeniu zawodowym na pyły tego pierwiastka. Pojawia się ono przy przewlekłej ekspozycji na dymy spawalnicze. Wiąże się z szybszym rozwojem przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) i rozedmy płuc. Zwiększa się także ryzyko rozwoju wielu innych chorób płucnych, w tym pylicy płuc i astmy oskrzelowej.

Spirulina + Chlorella – naturalne oczyszczanie organizmu Spirulina i Chlorella to naturalny produkt, który dostarcza witaminy, minerały, a także inne niezbędne do prawidłowego funkcjonowania składniki odżywcze. Dodatkowo skutecznie wspomaga oczyszczanie organizmu, regulację metabolizmu i wzmacnianie układu … Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Sapota A., Darago A., Kobalt i jego związki nieorganiczne – w przeliczeniu na Co, Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy, 3/2011.
2. Langauer-Lewowicka H., Pawlas K., Rola kobaltu w ekosystemie – prawdopodobieństwo niepożądanego działania, Medycyna Środowiskowa, 4/2012.
3. Lewicka E., Kobalt – wyjątkowy metal wielu zastosowań, Gospodarka Surowcami Mineralnymi, 2/2007.