Testy geriatryczne służą ocenie stanu funkcjonalnego oraz psychicznego osób starszych. Cierpią one na wiele chorób wieku starczego, między innymi na chorobę Parkinsona, Alzheimera czy otępienie starcze. U wielu osób po przekroczeniu pewnego wieku zauważa się depresję i utratę chęci życia, ponieważ dostrzegają one spadek sprawności. Należy pamiętać, aby wykonując badania osobom starszym mieć bardzo dużo cierpliwości i wyrozumiałości.
Test rysowania zegara
Badania wykazały, że osoby zdrowe najpierw myślą i planują narysowanie konkretnego przedmiotu, dopiero później zabierają się za wykonanie rysunku, co w efekcie zabiera im niewiele czasu. Inaczej sprawa wygląda w przypadku osób chorych na Alzheimera, którzy znacznie więcej czasu poświęcają na rysunek. Z kolei osoby chore na Parkinsona mają ogólną trudność w rysowaniu, ponieważ cierpią na niekontrolowane drżenie dłoni.
Test został opracowany w 1986 roku jako narzędzie do oceny funkcji wzrokowo-przestrzennych. Stosowany jest do oceny otępienia. Pacjent ma za zadanie namalować okrągłą tarczę zegara, dwie wskazówki (godzinową i minutową) oraz nanieść dookoła tarczy godziny. Liczy się każdy szczegół rysunku, jego dokładność oraz wiarygodność. Dzięki temu można określić stopień choroby.
Skala ADL
Skala ADL jest najczęściej stosowanym testem do oceny podstawowych czynności życiowych osób starszych. Im niższy wynik uzyskany przez pacjenta, tym większa jest jego zależność od pomocy innych osób. Każdą czynność ocenia się w trzystopniowej skali. Badane czynności dnia codziennego obejmują:
- kąpiel, mycie się;
- ubieranie się (wyjmowanie ubrań z szafy, wkładanie i ściąganie bielizny, zapinanie guzików);
- toaletę (samodzielne pójście do toalety, podmywanie się, załatwianie fizjologicznych potrzeb);
- kontrolowanie zwieraczy;
- spożywanie posiłków;
- poruszanie się.
Dzięki tej skali fizjoterapeuta może zwrócić uwagę na czynność sprawiającą szczególną trudność, aby następnie włączyć ją do codziennej rehabilitacji. Jest to szczególnie ważne, ponieważ należy ćwiczyć i zwiększać precyzję czynności sprawiających najwięcej kłopotu. Celem rehabilitacji u osób starszych jest zawsze osiągnięcie odpowiedniego poziomu sprawności.
Skala IADL
Skala IADL służy do oceny złożonych czynności. Osoba starsza musi posiadać odpowiednią sprawność fizyczną, sprawność w zakresie funkcji poznawczych oraz motywację, ponieważ jest to niezbędne do przeprowadzenia testu. Skala IADL bada:
- zdolność telefonowania;
- robienie zakupów;
- przygotowywanie posiłków;
- sprzątanie;
- robienie prania;
- używanie środków transportu;
- pobieranie leków;
- posługiwanie się pieniędzmi.
Skala FIM
Jest to inaczej pomiar niezależności funkcjonalnej. Skala dodatkowo uwzględnia radzenie sobie w zakresie porozumiewania się i kontaktów z innymi osobami. Za każdą czynność pacjent może uzyskać od 1 do 7 punktów, przy czym 7 punktów wskazuje na pełną niezależność, natomiast 1 punkt na całkowite uzależnienie od pomocy drugiej osoby. Maksymalnie można uzyskać 126 punktów.
Skala FIM bada następujące czynności:
- samoobsługa – w tym spożywanie posiłków, dbałość o wygląd zewnętrzny i higienę osobistą, kąpiel, ubieranie górnej i dolnej części ciała, toaleta;
- kontrola zwieraczy – oddawanie moczu i stolca;
- mobilność – przechodzenie z łóżka na krzesło bądź wózek inwalidzki, siadanie na muszli klozetowej, wchodzenie do wanny lub pod prysznic;
- lokomocja – chodzenie lub jazda na wózku inwalidzkim, korzystanie ze schodów;
- komunikacja – wypowiadanie się, rozumienie;
- świadomość społeczna – kontakty międzyludzkie, rozwiązywanie problemów, pamięć.
Skala MMSE
Jest to krótka skala oceny stanu psychicznego służąca do oceny funkcji poznawczych. Maksymalnie osoba starsza może uzyskać 30 punktów, wyniki prezentują się następująco:
- 27-30 punktów – rezultat prawidłowy;
- 24-26 punktów – łagodne zaburzenia poznawcze bez otępienia;
- 19-23 punktów – otępienie lekkiego stopnia;
- 11-18 punktów – otępienie średniego stopnia;
- 0-10 punktów – otępienie ciężkie.
Ocenia się takie sfery poznawcze jak orientację w czasie i przestrzeni, uwagę i liczenie, zdolność zapamiętywania, przypominanie bezpośrednie i odroczone, nazywanie przedmiotów, sprawności werbalne, a także praksję konstrukcyjną.
Skala Barthel
Skala Barthel służy nieco szerszej ocenie podstawowych czynności życia codziennego. Uzyskanie przez chorego od 86 do 100 punktów wskazuje na lekki stan pacjenta, od 21 do 85 punktów – stan średnio ciężki. Natomiast mniej niż 21 punktów mówi o stanie bardzo ciężkim pacjenta.
Ocenia się 10 czynności, przy czym za każdą można uzyskać maksymalnie 10 punktów:
- spożywanie posiłków;
- przemieszczanie się;
- utrzymywanie higieny osobistej;
- korzystanie z toalety;
- mycie się;
- poruszanie się po powierzchniach płaskich;
- korzystanie ze schodów;
- ubieranie się oraz rozbieranie;
- kontrolowanie zwieraczy odbytu;
- kontrolowanie zwieraczy pęcherza moczowego.
Bibliografia
- Borowicz A., Jóźwiak A., Kostka J., Kostka T., Wieczorowska-Tobis K., Zasadzka E., Fizjoterapia w geriatrii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011.
Polecane produkty:
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
