Łokieć tenisisty

Łokieć tenisisty to potoczna nazwa zespołu bólowego bocznego przedziału stawu łokciowego. Odnosi się do zapalenia nadkłykcia bocznego kości ramiennej (łac. epicondylitis lateralis humeri). To na nim mają przyczep mięśnie, które zawiadują pracą nadgarstka (w tym przypadku skupmy się na prostowaniu). Jest urazem przeciążeniowym.

Łokieć tenisisty – przyczyny

Schorzenie powstaje w wyniku przeciążenia mięśni prostowników nadgarstka i palców, głównie w prawej ręce i znacznie częściej u mężczyzn niż u kobiet. Dotyczy często osób z bardzo dobrze rozwiniętym układem mięśniowym, rozpoczynających w wieku średnim uprawianie sportów lub wykonujących określone zawody.

Pomimo nazwy, w większości przypadków łokieć tenisistów występuje u osób, które nie grają w tenisa. Często na tę przypadłość narzekają hydraulicy, malarze, cieśle i rzeźbiarze. W przypadku kobiet częstą grupą pacjentek są gospodynie domowe.

Objawy

Ból łokcia występuje przede wszystkim w miejscu, gdzie ścięgna mięśni przedramienia przyłączają się do kostnej wypukłości łokcia od strony zewnętrznej (bocznej). Taki ból może rozprzestrzeniać się do przedramienia i nadgarstka.

Zwiększenie dolegliwości bólowych ma miejsce podczas czynności:

• odwracania przedramienia oraz ruchu wyprostu stawu łokciowego, zwłaszcza gdy ruchom tym towarzyszy zastosowanie oporu;
• wyprostu ręki w stawie nadgarstkowym (ruch w stronę grzbietu ręki), jak również podczas prostowaniu palców będących w zgięciu oraz przy skręceniu przedramienia w stronę zewnętrzną, zwłaszcza gdy te czynności wykonywane są przeciw oporowi.

Taki ból znacznie wpływa na jakość życia codziennego, ponieważ utrudnia między innymi trzymanie filiżanki czy podawanie ręki podczas witania się, a także innych podstawowych czynności.

Czynniki ryzyka

Wśród głównych czynników ryzyka schorzenia znajdują się:

• wiek – schorzenie może dotknąć każdego niezależnie od wieku, jednak najczęściej doskwiera ludziom w wieku 30-50 lat;
• wykonywany zawód – ludzie, którzy mają pracę wymagającą powtarzalnych ruchów nadgarstka i ramienia są bardziej narażeni na tę dolegliwość;
• niektóre sporty – udział w sportach z użyciem rakiety zwiększa ryzyko wystąpienia łokcia tenisisty, zwłaszcza gdy osoby takie mają słabą technikę.

Przygotowanie do wizyty u lekarza

Najprawdopodobniej zaczniesz od wizyty u lekarza pierwszego kontaktu. Jeżeli odpoczynek, oszczędzanie ręki, zimne okłady, leki przeciwbólowe nie łagodzą dolegliwości lekarz może skierować pacjenta do specjalisty medycyny sportowej, lekarza specjalizującego się w leczeniu zaburzeń układu mięśniowo-szkieletowego (chirurg ortopeda) lub fizjoterapeuty.

Przed wizytą u lekarza warto odpowiedzieć sobie na podstawowe pytania, które padną podczas wywiadu:

• kiedy pojawiły się objawy, jakie są, jak długo trwają, czy nasilają się i przy wykonywaniu jakich czynności;
• jakie leki czy suplementy diety są zażywane;
• prowadzony tryb życia z wyszczególnieniem aktywności dziennej: długość i intensywność uprawiania sportów lub innych działań, w których można nadwyrężać łokieć. Warto wspomnieć czy ostatnio miało miejsce zwiększenie intensywności ćwiczeń;
• ostatnio przebyte urazy, które mogą rzutować na problemy z łokciem.

Pytania do lekarza

W celu wykorzystania w pełni czas u lekarza warto zanotować  pytania, a dodatkowo niczego nie pominąć. Przykładowe to:

1. Co jest najbardziej prawdopodobną przyczyną moich objawów?
2. Czy istnieją inne możliwe przyczyny?
3. Czy potrzebuję dodatkowych badań, aby potwierdzić diagnozę? Jeżeli tak to jakie?
4. Jakie leczenie mnie czeka?
5. Czy po zakończeniu leczenia będę mógł(a) powrócić do uprawiania sportu (który wywołał kontuzję łokcia)?
6. Jak długo będę musiał(a) wstrzymać się od uprawiania sportu (który wywołał kontuzję łokcia)?
7. Jakich czynności rutynowych w ciągu dnia mam unikać?
8. Jakie jest prawdopodobieństwo, że będę potrzebował(a) operacji?
9. Jak często mam zgłaszać się na kontrolę?

Pytania od lekarza

Lekarz również może zadać określone pytania. Oto kilka z nich:

1. Jakie są objawy i kiedy po raz pierwszy je zauważono?
2. Czy ból jest stały? Czy przemieszcza się? Jaki ma charakter?
3. Jakie są Twoje regularne ćwiczenia lub jak wygląda Twój trening?
4. Czy ostatnio wprowadzałeś do swojego treningu nowe techniki, urządzenia, większe obciążenia?
5. Jakie czynności wykonujesz w pracy zawodowej?
6. Czy próbowałeś złagodzić ból sposobami domowymi (tabletki przeciwbólowe, zimne okłady) i czy te zabiegi dały jakiś rezultat?
7. Czy ostatnio zostały przebyte jakieś urazy, które mogą rzutować na problemy z łokciem?
8. Jak obawy wpływają na Twoje codzienne życie (sen, praca, rutynowe czynności życia codziennego)?

Testy diagnostyczne

Łokieć tenisisty jest zwykle rozpoznawany na podstawie historii choroby i badania fizykalnego (palpacja). Do oceny bólu i sztywności lekarz może stosować nacisk na obszarze w okolicy łokcia albo poprosić, aby badany poruszał łokciem, nadgarstkiem i palcami na różne sposoby.

Test Cozena

Wykonanie

Pacjent siedzi na krześle, badana kończyna górna lekko odwiedziona w stawie ramiennym, zgięta w stawie łokciowym, przedramię znajduje się w pronacji, a dłoń jest zaciśnięta w pięść. Fizjoterapeuta stabilizując staw łokciowy daje opór po stronie grzbietowej dłoni. Następnie pacjentowi poleca się wykonać ruch wyprostu w stawie nadgarstkowym (w stronę grzbietu ręki) przeciw oporowi stawianemu przez terapeutę.

Poniżej Kamil z Centrum Fizjoterapeuty pokazuje jak w prawidłowy sposób wykonać test Cozena:

Interpretacja

Jeśli w momencie wykonywania ruchu w stawie dochodzi do bólu zlokalizowanego na wysokości nadkłykcia bocznego lub ból promieniuje po stronie promieniowej (strona kciuka) mówimy o łokciu tenisisty.

Test Thomsona

Dodatkowo w celu wykrycia objawów łokcia tenisisty wykorzystuje się test Thomsona. Na poniższym filmie fizjoterapeuta Kamil z Centrum Fizjoterapeuty pokazuje jak go wykonać:

Rzadziej wykonywane są bardziej kompleksowe badania obrazowe takie jak rezonans magnetyczny (MRI).

Leczenie

Wcześnie rozpoczęte leczenie znacznie przyspieszy cały proces i umożliwi sprawny powrót do wykonywania codziennych aktywności fizycznych. Dopóki ból nie zniknie należy na dobre wstrzymać się od czynności go nasilających lub będących przyczyną kontuzji. Zbyt szybki powrót do sportu może skutkować pogorszeniem stanu.

Początkowo należy stosować okłady z lodu (lód w woreczku lub w ściereczce, nigdy nie bezpośrednio na skórę) na 15-20 minut od 3-4 razy dziennie przez kilka dni. Można również delikatnie masować miejsce zapalenia takim okładem przez około 5 minut od 2-3 razy dziennie. Pomocne bywają leki przeciwbólowe.

Kolejnym krokiem są ćwiczenia stopniowo rozciągające i wzmacniające mięśnie, zwłaszcza mięśnie przedramienia. W dalszym ciągu należy unikać obciążeń prowadzących do powstawania bólu.

Poleca się stosowanie stabilizatorów prowadzące do unieruchomienia stawu ramiennego w pozycji zgięcia w stawie łokciowym 90 stopni, pozwoli to na zniesienie bólu. Czas noszenia takiego stabilizatora to około 14 dni.

Do pozostałych, skutecznych metod leczniczych należą:

• terapia manualna z wykorzystaniem technik manualnych i technik narzędziowych;
• masaż poprzeczny;
• fizykoterapia np. laseroterapia, diatermia krótkofalowa, ultradźwięki, jonoforeza (stosowane jako uzupełnienie leczenia);
• kinesiotaping.

Łokieć tenisisty – rehabilitacja

Na poniższym filmie pokazujemy jak wygląda indywidualnie dobrana rehabilitacja i jej przebieg w przypadku łokcia tenisisty na przykładzie pacjenta z naszego Centrum Fizjoterapeuty:

Jeśli leczenie zachowawcze nie przynosi rezultatów (6-12 miesięcy) wówczas należy pomyśleć o operacji.

Wałek igłowy – aplikator wieloigłowy Wałek igłowy to aplikator przeznaczony do wykonywania masażu na różne części ciała. Wysoka efektywność znalazła zastosowanie w kompleksowej terapii różnych schorzeń, a także profilaktyce ... Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Gaździk T., Ortopedia i traumatologia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009.
2. Dziak A., Tayara S., Urazy i uszkodzenia w sporcie, Wydawnictwo Kasper, Kraków 2000.