Bezpłodność u mężczyzny, czyli nieodwracalna niemożność posiadania potomstwa dotyka coraz więcej osób w wieku reprodukcyjnym. Czym innym jest z kolei niepłodność, która oznacza tymczasową niezdolność do poczęcia dziecka. To właśnie diagnostyka niepłodności męskiej pozwala określić przyczynę problemu i wdrożyć odpowiednie leczenie. W tym artykule omawiamy, czym jest niepłodność i bezpłodność u mężczyzny i na czym polega leczenie męskiej niepłodności.
Niepłodność czy bezpłodność u mężczyzny – jaka jest między nimi różnica?
Bezpłodność u mężczyzny to brak zdolności do poczęcia dziecka. Bezpłodność męska oznacza trwałą i nieodwracalną niezdolność mężczyzny do posiadania własnego potomstwa. W takim wypadku jedyną szansą jest metoda zapłodnienia pozaustrojowego, czyli in vitro. Bardzo często bezpłodność u mężczyzny jest jednak mylona z niepłodnością. Niepłodność u mężczyzn w wielu przypadkach jest możliwa do wyleczenia, a odpowiednie badania diagnostyczne pomagają zdecydować o dalszym postępowaniu.
Niepłodność u mężczyzn i jej objawy
O niepłodności możemy mówić, jeżeli para w ciągu minimum roku regularnego współżycia – co najmniej 1-2 razy tygodniu i na pewno w pierwszej fazie cyklu miesiączkowego – nie osiągnęła zapłodnienia. Szacuje się, że niepłodność męska i żeńska może dotyczyć nawet 15% społeczeństwa, a w samej Polsce dotyka 1,5-2 miliona par.
Niepłodność u mężczyzn objawia się przede wszystkim problemami z poczęciem, mimo regularnego współżycia bez stosowania środków antykoncepcyjnych, zarówno przez kobietę, jak i mężczyznę. Gdy występuje niepłodność męska, jej objawami mogą być także zaburzenia erekcji, ból jąder, zmniejszenie ilości spermy oraz brak ochoty na seks. Uważa się, że męska niepłodność odpowiada za ok. 45-50 proc. wszystkich przypadków niepłodności wśród par.
Diagnostyka niepłodności męskiej
Pierwszym etapem diagnostyki niepłodności męskiej powinna być wizyta u urologa, który przeprowadza szczegółowy wywiad i badanie fizykalne pacjenta. Lekarz wykonuje także badanie USG, które pozwala ocenić wielkość, budowę, strukturę jąder, najądrzy i ilość płynu w worku mosznowym.
Niepłodność u mężczyzn może wynikać z zaburzeń spermatogenezy – czyli produkcji nasienia przez nabłonek plemnikotwórczy – które są spowodowane pierwotnym albo wtórnym uszkodzeniem jąder, zmianami rozwojowymi lub genetycznymi. Przyczyny męskiej niepłodności to niekiedy czynniki mechaniczne, czyli niedrożność dróg wyprowadzających nasienie. Niepłodność męska bywa także wynikiem zaburzeń rozwojowych, przebytych chorób zakaźnych, urazów fizycznych, infekcji lub stanów zapalnych.
Przyczyny męskiej niepłodności dzieli się na:
- Przedjądrowe – czynniki zaburzające regulację czynności hormonalnej i plemnikotwórczej jądra.
- Jądrowe – należą do nich czynniki uszkadzające strukturę i czynność jądra, takie jak kryptorchizm (wnętrostwo), żylaki powrózka nasiennego, powikłania po zapaleniu jąder w następstwie chorób zakaźnych, np. świnki, gruźlicy lub rzeżączki, pierwotna niewydolność kanalików nasiennych, autoimmunizacyjne zapalenie jądra, które prowadzi do powstawania przeciwciał przeciwplemnikowych oraz chemioterapeutyki.
- Pozajądrowe – czynniki uniemożliwiające zapłodnienie. Są to m.in. brak lub niedrożność nasieniowodów, wrodzona lub poinfekcyjna niedrożność nasieniowodów oraz choroby ogólnoustrojowe, do których należą anemia, cukrzyca, choroby układu moczowego, stwardnienie rozsiane, zaburzenia odżywiania i choroby nerek.
Badania na bezpłodność i niepłodność
Leczenie niepłodności męskiej powinny poprzedzać diagnostyczne badania na bezpłodność. Podstawowym badaniem laboratoryjnym w ocenie płodności mężczyzny jest badanie nasienia. Badanie ejakulatu pozwala ocenić liczbę, jakość oraz aktywność plemników, daje informację o czasie upłynnienia, lepkości, objętości, pH i aglutynacji nasienia, czyli przylegania do siebie ruchliwych plemników. Warto również wykonać badania, pozwalające na wykrycie genetycznych przyczyn niepłodności, takie jak: badanie regionu AZF chromosomu Y u mężczyzny, badanie mutacji w genie CFTR u obojga partnerów oraz badanie kariotypu.
Przed badaniem warto skonsultować się z lekarzem genetykiem, który zbada historię rodzinną danej pary i wskaże czy należy wykonać dodatkowe badania genetyczne.
Leczenie niepłodności męskiej
Leczenie męskiej niepłodności zależy od przyczyny zaburzeń i powinno być prowadzone pod ścisłą kontrolą lekarza specjalisty. W niektórych przypadkach stosuje się farmakoterapię, niekiedy bywa konieczna interwencja chirurgiczna. Pomocna może być także zmiana stylu życia i sposobu żywienia, odpoczynek i ograniczenie stresu.
Niepłodność to problem, który dotyczy coraz większej liczby par, starających się o potomstwo. Jeżeli po upływie 12 miesięcy regularnego współżycia nie dochodzi do poczęcia dziecka, warto skonsultować się z lekarzem urologiem i zadbać o wykonanie niezbędnych badań, by zdiagnozować przyczynę problemu. Kompleksowa diagnostyka to gwarancja zdrowia i większa szansa, by cieszyć się upragnionym potomstwem.
Artykuł sponsorowany
