Paraplegia to upośledzenie funkcji sensorycznych (paraliż) najczęściej kończyn dolnych. Jak sama nazwa wskazuje paraplegia odnosi się do „pary”, czyli obu kończyn. Jeśli dojdzie do porażenia kończyn dolnych wraz z górnymi wówczas mamy do czynienia z tetraplegią. Jeśli natomiast porażeniu ulegnie jedna kończyna mówimy o monoplegii. Nie należy mylić tego schorzenia neurologicznego z dziedzicznym kurczowym porażeniem kończyn dolnych (HSP).
Paraplegia – przyczyny
Paraplegia jest zazwyczaj wynikiem uszkodzenia rdzenia kręgowego lub stanów wrodzonych takich jak rozszczep kręgosłupa, które mają wpływ na elementy nerwowe znajdujące się w kanale kręgowym. Powierzchnia kanału kręgowego, która ma wpływ na porażenie znajduje się w odcinku piersiowym, lędźwiowym lub sakralnym.
Paraplegię mogą spowodować następujące choroby:
- gruźlica;
- kiła;
- nowotwory kręgosłupa;
- stwardnienie rozsiane (SM);
- poliomyelitis (choroba Heinego-Medina lub inaczej wirusowe zapalenie rogów przednich rdzenia kręgowego).
Do uszkodzenia rdzenia kręgowego może dojść także w wyniku wypadków komunikacyjnych (samochód, motocykl, tramwaj itp.), sportowych, podczas skoków do wody czy w wyniku ran postrzałowych.
Objawy
Bezpośrednio po urazie rdzenia kręgowego może wystąpić utrata czucia i odruchów poniżej poziomu uszkodzenia rdzenia kręgowego. Może dojść do:
- dysfunkcji seksualnej;
- utraty kontroli nad pęcherzem moczowym i/lub jelitami.
Objawy te są niezależne od tego gdzie wystąpiło uszkodzenie rdzenia kręgowego. Liczy się także fakt, czy rdzeń kręgowy jest całkowicie uszkodzony czy częściowo.
Poziomy uszkodzenia
Stopień paraliżu zależy od poziomu uszkodzenia rdzenia kręgowego. Przykładowo, uszkodzenie w dolnym odcinku kręgosłupa może prowadzić do paraliżu kończyn dolnych, przy czym im wyżej nastąpi uszkodzenie tym większy powoduje paraliż (nawet do paraliżu 4 – kończynowego quadriplegia – tetraplegia). W skrajnych przypadkach może doprowadzić nawet do problemów z oddychaniem.
Podczas gdy niektóre osoby z paraliżem kończyn dolnych mogą dojść do pewnego stopnia sprawności (możliwości samodzielnej samoobsługi) zależnie od wózków inwalidzkich lub innych środków wspomagających (do której obsługi potrzebne są sprawne ręce) to często dotknięci są nietrzymaniem moczu i kału.
Paraplegia – leczenie
Niekiedy poprzez leczenie porażenie zanika, ale zwykle uszkodzenie nerwu jest nieodwracalne, a porażenie stałe. Leczenie ma na celu naukę samoobsługi, skompensowanie porażenia za pomocą urządzeń mechanicznych. Zaliczane do tego są:
- psychoterapia;
- fizjoterapia.
Celem fizjoterapii jest przede wszystkim zapobieganie odleżynom, poprawa ukrwienia w niedowładnych kończynach, zmniejszenie ryzyka zaników mięśniowych oraz poprawa wydolności. W efekcie wpływa pozytywnie na ogólny poziom zdrowia poszkodowanego, co zwiększa jego jakość życia.
Warto także wiedzieć, że współcześnie paraplegicy mają wiele możliwości w świecie sportu. Organizowane są liczne zawody, np. w tańcu, koszykówce, siatkówce czy unihokeju, przy czym polskie drużyny zdobywają wysokie wyniki sportowe. Istnieją także osoby aktywnej rehabilitacji, gdzie można nauczyć się płynnej jazdy na wózku inwalidzkim oraz poznać inne osoby z takim samym urazem. Działa to nie tylko usprawniająco, ale także wpływa pozytywnie na psychikę.
Powikłania
Ze względu na zmniejszenie ruchomości czy nawet utratę czucia lub funkcji kończyn dolnych, paraplegia może przyczyniać się do wystąpienia powikłań medycznych takich jak:
Fizjoterapia i różne technologie wspomagające jak np. pionizatory oraz opieka mogą pomóc w zapobieganiu w przyszłości lub niewystąpieniu powikłań.
Porażenie jest najczęściej wynikiem urazu rdzenia kręgowego i tkanek, w których pojawia się stan zapalny. Nie są rzadkością przypadki przewlekłego bólu nerwów w obszarze obrażeń. Istnieją spekulacje, że „bóle fantomowe” doświadczane przez pacjentów cierpiących na paraliż mogą być bezpośrednim wynikiem urazów nerwów, które są fałszywie zinterpretowane przez mózg.
Długość życia osób, które mają paraliż kończyn dolnych jest zwykle niższa niż normalnie, ale nadal zwiększa się (na przestrzeni lat). Śmiertelność jest znacznie wyższa w pierwszych latach po kontuzji niż w latach późniejszych. Wszystko zależy od stopnia i wysokości uszkodzenia.
Polecane produkty:
|
Plastry do kinesiotapingu
Zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce z bólem układu mięśniowo-nerwowego. Dodatkowo korzystnie wpływają na poprawę krążenia krwi oraz limfy, zapewniając przy tym wygodę podczas noszenia. Zobacz więcej... |
|
Plastry kinesiotaping
Taśmy Kinesio Tex Classic to oryginalne, japońskie plastry znane i cenione od lat przez fizjoterapeutów na całym świecie. Stworzone zostały i do tej pory nadzorowane są przez doktora Kenzo Kase. Taśmy te zapewniają skuteczną i bezinwazyjną metodę w walce Zobacz więcej... |
Bibliografia
- Brodbelt A., Miles J., Broome J., Intraspinal oxidised cellulose (Surgicel®) causing delayed paraplegia after thoracotomy – a report of three cases, Ann R Coll Surg Engl, 84/2002.
- Pietkun K., Siminska J., Stępowska J., Dejewska J., Lewandowska A., Porzych P., Nowacka K., Beuth W., Pielęgnacja i usprawnianie osób z paraplegią i tetraplegią, Journal of Education, Health and Sport, 6/2016.
