Kręgozmyk

Kręgozmyk (łac. spondylolisthesis) to dolegliwość odnosząca się do przemieszczenia się względem siebie dwóch sąsiednich trzonów kręgowych. Najczęściej dotyczy piątego i czwartego kręgu lędźwiowego, rzadziej trzeciego, przy czym kręg górny przesuwa się ku przodowi względem kręgu dolnego. To problem ortopedyczny wymagający odpowiedniej, kompleksowej rehabilitacji.

Kręgozmyk – przyczyny

Do ześlizgu kręgów dochodzi najczęściej wskutek przerwania ciągłości łuku u podstawy górnego wyrostka stawowego. Mimo tego nie istnieje jednolity pogląd odnośnie etiologii omawianego problemu. Wielu specjalistów uważa, że do kręgozmyku dochodzi w konsekwencji nieprawidłowego zrastania się punktów kostnienia kręgu, inni przyczyn upatrują w okołoporodowych urazach okolic nasad łuków, a jeszcze inni powstanie kręgozmyku tłumaczą przeciążeniem węziny kręgu na drodze wad rozwojowych kręgosłupa. Biorąc pod uwagę mechanizm powstawania kręgozmyku wyróżnia się 5 rodzajów tej dolegliwości:

• dysplastyczna – wrodzony, błędny rozwój górnej części kości krzyżowej, z jednoczesnym występowaniem niedomogi rozwojowej cieśni łuku kręgowego L5;
• węzinowa – lezja w części międzystawowej łuku kręgowego;
• degeneracyjna – nasilony proces degeneracyjny i związana z nim niestabilność segmentu kręgowego;
• urazowa – złamanie kręgów w okolicy łuków i ich nasad;
• patologiczna – proces chorobowy toczący się w okolicy nasad łuków.

Czynnikami ryzyka kręgozmyku są:

• wrodzona wiotkość stawów;
• hipermobilność;
• nadmierna lordoza (hiperlordoza) lędźwiowa;
• wady wrodzone wyrostków stawowych.

Kręgozmyk – objawy

Może się zdarzyć, że kręgozmyk jest rozpoznawany przypadkowo, ponieważ nie powodował bowiem żadnych dolegliwości bólowych. Jednak w wielu przypadkach pojawia się charakterystyczny obraz kliniczny:

• dolegliwości bólowe dolnego odcinka lędźwiowego kręgosłupa o zróżnicowanym nasileniu;
• zaburzenia korzeniowe wywołane napięciem i uciskiem nerwów korzeniowych;
• napinanie więzadeł, a zwłaszcza dobrze zaopatrzonego czuciowo przez nerwy Luschki więzadła podłużnego tylnego.

Ból nasila się po wysiłku fizycznym lub dłuższym unieruchomieniu (np. kilkugodzinnej pracy przed komputerem). Sylwetka pacjenta również jest dość charakterystyczna. Obręcz biodrowa cofa się ku tyłowi w stosunku do tułowia, a pośladki się uwypuklają. Tułów ulega skróceniu, zmniejsza się przodopochylenie miednicy, zaś lordoza lędźwiowa się pogłębia. Aż 80% pacjentów doświadcza powikłań neurologicznych pod postacią parestezji i zaburzeń odruchów z kończyn dolnych. Przy zaawansowanych postaciach kręgozmyku stwierdza się dodatkowo przykurcz mięśni biodrowo-lędźwiowych z niewielkim przykurczem zgięciowym stawów biodrowych.

Diagnostyka

Rozpoznanie kręgozmyku jest proste. Zazwyczaj wiele można ustalić już na podstawie szczegółowego wywiadu oraz testów funkcjonalnych. Jednak pełne rozpoznanie ustala się na podstawie badania RTG wykonanego w projekcji bocznej, przednio-tylnej i skośnej. Ze względu na stopień przemieszczenia kręgów wyróżniamy 4 stopnie kręgozmyku:

• I – przemieszczenie o 1/4 szerokości trzonu;
• II – przemieszczenie o połowę trzonu;
• III – przemieszczenie o 3/4 trzonu;
• IV – całkowite przemieszczenie trzonów względem siebie.

Na tej podstawie ustala się optymalne leczenie. Zazwyczaj stopień I i II leczy się zachowawczo z dobrym rezultatem, zaś stopień III i IV jest wskazaniem do rozważenia operacji.

Kręgozmyk – leczenie

Celem leczenia jest przede wszystkim uzyskanie stabilności kręgosłupa, profilaktyka ewentualnych zaburzeń neurologicznych oraz odtworzenie właściwych warunków anatomicznych okolicy lędźwiowo-krzyżowej (w przypadku operacji). Leczenie zachowawcze polega na terapii manualnej i kinezyterapii. Ćwiczenia obejmują przede wszystkim wzmacnianie mięśni brzucha i wszystkich mięśni CORE. Objawowo stosuje się zabiegi fizykalne i leki przeciwbólowe, nie mają jednak zastosowania na dłuższą metę.

Do leczenia operacyjnego kręgozmyku kwalifikuje się pacjentów w następujących przypadkach:

• poważne zaburzenia neurologiczne;
• znacznego stopnia niestabilność kręgosłupa;
• silne dolegliwości bólowe niereagujące na leczenie zachowawcze;
• kręgozmyk III i IV stopnia, gdy towarzyszą temu dolegliwości bólowe i neurologiczne;
• szybka progresja choroby.

Leczeniem kręgozmyku powinien zajmować się zespół interdyscyplinarny, w skład którego wchodzą przede wszystkim ortopeda i fizjoterapeuta.

	Mata z kolcami Mata z kolcami została wykonana z materiałów wytrzymałych i odpornych, a zarazem bezpiecznych. Regularnie stosowana w domowym zaciszu, niweluje liczne dolegliwości bólowe. Zobacz więcej...
	Mata do akupresury (mata z igłami) Mata do akupresury posiada specjalne igły. Ma działanie terapeutyczne i wykorzystywana jest na różne okolice ciała w celu zmniejszenia bólów, regulacji napięcia mięśniowego i wielu innych schorzeń. Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Kiwerski J., Schorzenia i urazy kręgosłupa, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2014.
2. Lemiesz G., Michno K., Biernat R., Ocena funkcjonalna i postępowanie rehabilitacyjne w przypadku kręgozmyku przedniego – opis przypadku, Szkice Humanistyczne, 3/2012.