Zwichnięcie rzepki

Zwichnięcie rzepki jest urazem kolana (stawu rzepkowo-udowego). Zazwyczaj spowodowane jest nagłym skrętem nogi lub bezpośrednim uderzeniem. Rzepka wymyka się z rowka (powierzchni rzepkowej) pomiędzy kłykciami kości udowej, przemieszcza się zwykle poprzecznie. Może towarzyszyć temu ostry ból. Pomocny w takiej sytuacji może okazać się całkowity wyprost kolana, który rozluźniając mięśnie ułatwi powrót rzepki na swoje miejsce.

Zwichnięcie rzepki – opis

Zwiększenie napięcia mięśnia naprężacza powięzi szerokiej, a tym samym pasma biodrowo-piszczelowego generuje siły ciągnące rzepkę do boku, co sprzyja wystąpieniu jej zwichnięcia.

Przyczyny i czynniki ryzyka

Podążając tym śladem, przyczyną zwiększenia napięcia mięśnia naprężacza powięzi szerokiej może być osłabienie lub przeciążenie mięśnia pośladkowego średniego. Kolana koślawe oraz płaskostopie podłużne również zwiększają ryzyko zwichnięcia rzepki.
Do anatomicznych czynników ryzyka należy większy kąt Q (kąt zawarty pomiędzy liniami długimi uda i piszczeli).

Na zwichnięcia rzepki szczególnie narażone są osoby uprawiające sport, który wymaga gwałtownych rotacji w stawie kolanowym (np. koszykówka, piłka nożna).

Przyczyną urazowego zwichnięcia rzepki jest bezpośredni uraz (np. kopnięcie w przyśrodkową część rzepki), a także przy wewnętrznej rotacji uda względem goleni z jednoczesnym koślawieniem i silnym skurczem mięśnia czworogłowego uda. Mechanizm zwichnięcia rzepki można zwykle ustalić na podstawie wywiadu.

Powikłania po zwichnięciu rzepki

Na skutek zwichnięcia rzepki może dojść do uszkodzenia okolicznych struktur takich jak więzadła stawu kolanowego oraz łąkotki. Mięsień czworogłowy uda może ulec osłabieniu. Chrząstka rzepki narażona jest na uszkodzenie i chondromalację.

Objawy

W badaniu stwierdza się obrzęk i bardzo często krwiak stawu kolanowego. Przemieszczenie rzepki występuje jedynie w przypadkach braku samoistnej repozycji. Dodatkowo podejrzenie bocznego zwichnięcia rzepki potwierdza palpacyjna tkliwość troczków przyśrodkowych rzepki.

Leczenie

Dostępne są dwa sposoby leczenia zwichnięcia rzepki:

• zabieg chirurgiczny – zazwyczaj nie wskazany u młodych osób ze względu na możliwość zaburzenia naturalnego wzrostu struktur w stawie kolanowym;
• leczenie nieinwazyjne – fizjoterapia.

Dodatkowo stosowanie glukozaminy oraz niesterydowych leków przeciwzapalnych może mieć korzystny wpływ na staw kolanowy i rzepkowo-udowy.

Obecność krwiaka wymaga wykonania artroskopii. W efekcie pozwala to na ocenę chrząstki w obrębie stawu rzepkowo-udowego i podjęcie decyzji co do leczenia ewentualnych złamań chrzęstnych.

Zobacz również: Artroskopia kolana – skutki zaniedbania rehabilitacji po zabiegu.

Fizjoterapia

W większości przypadków osoba ze zwichnięciem rzepki powinna wrócić do komfortowego samopoczucia w ciągu kilku godzin po nastawieniu. Jednak, aby uniknąć nawrotu urazu, rehabilitacja powinna trwać do 6 tygodni.

Celem fizjoterapii po zwichnięciu rzepki jest:

• zmniejszenie bólu, obrzęku i stanu zapalnego;
• zabezpieczenie rzepki przez klamrę stabilizującą lub kinesiotaping;
• wzmocnienie głowy przyśrodkowej mięśnia czworogłowego uda;
• wzmocnienie mięśni obręczy biodrowej;
• normalizacja zakresu ruchu w stawie kolanowym;
• nauka poprawnego poruszania się;
• poprawa czucia proprioceptywnego.

Zobacz również: Propriocepcja – dlaczego jest tak ważna w fizjoterapii?

Unieruchomienie w ortezie lub opatrunku gipsowym w wyproście stosuje się przez około 4 tygodnie. Wcześnie rozpoczyna się ćwiczenia wzmacniające mięsień czworogłowy uda, a w szczególności jego głowę przyśrodkową.

Cennym uzupełnieniem leczenia zachowawczego bądź pooperacyjnego są ćwiczenia proprioceptywne oraz stosowanie ortezy z pelotą stabilizującą rzepkę (zwłaszcza od strony zwichnięcia). Z kolei efekt przeciwbólowy czy przeciwzapalny można uzyskać poprzez zastosowanie wybranych zabiegów fizykalnych.

	Kolagen w proszku na stawy, kości i skórę Kolagen bioalgi zawiera aż 97% hydrolizowanego kolagenu. Jego opatentowana formuła sprawia, że wchłanialność jest na bardzo wysokim poziomie. Wspomaga łagodzenie objawów już istniejących chorób stawów, dodatkowo zapobiegając pojawianiu się nowych. Zobacz więcej...
	Kwas hialuronowy na stawy i skórę Kwas hialuronowy zapewnia mazi stawowej właściwości lepko-sprężyste, przez co zmniejsza ból w stawach. Dodatkowo wypełnia przestrzenie w naskórku redukując zmarszczki. Sprawia, że skóra wygląda młodziej i polepsza się jej odcień, dając też efekt ... Zobacz więcej...

Bibliografia

1. Marciniak W., Szulc A., Wiktora Degi Ortopedia i Rehabilitacja, Tom 1, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2015.
2. Mika T., Kasprzak W., Fizykoterapia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2013.